Славниот супермодел Татјана Патиц почина на 57-годишна возраст. Таа своевремено беше прогласена за најубава жена на светот, а покрај титулата најдобар супермодел, ја доби и титулата за најмистериозна манекенка откако се повлече од јавноста.

Татјана почина по борбата со ракот на дојка во средата наутро во Санта Барбара, потврди нејзиниот агент.

Во текот на раниот развој, ракот на дојка речиси по правило не дава симптоми и знаци на оваа болест. Како што расте туморот, може да се појават некои од следниве симптоми и знаци:

– Грутка или јазол во ткивото на дојка што не се менува во однос на периодот на менструалниот циклус. Ова е најчестиот прв знак на рак на дојка. Карактеристично за ракот е тоа што овие јазли не болат, иако може да бидат чувствителни на допир. Грутките се откриваат многу порано на мамографија или ултразвучен преглед во однос на рачниот преглед (или самопреглед) на дојката од лекар.

– Оток во пазувите.

– Болката и чувствителност на ткивото на дојката се поретки симптоми, освен кога станува збор за воспалителен карцином на дојка. Осип и лупење може да бидат присутни со Paget-ов карцином на дојка.

– Рамна или вовлечена брадавица, чешање или појава на улцерација во пределот на брадавиците.

– Секоја промена во изгледот, големината, текстурата на кожата или температурата на дојката. Збрчканата кожа која наликува на кора од портокал може да биде знак за присуство на рак.

– Појавата на бистар или крвав исцедок од брадавицата не мора да биде сигурен знак за присуство на рак, но мора соодветно да се испита за да се утврди причината за неговото присуство.

Понекогаш ракот на дојката може да се прошири на лимфните јазли во пазувите или во областа на клучната коска и пред да порасне доволно за да се почувствува, па затоа треба да се испита секој оток или израсток во пределот на пазувите или на клучната коска.

Раното откривање, соодветната дијагноза и третман ја зголемуваат можноста за излекување на пациентите со карцином на дојка.

Секоја жена по 20-тата година од животот треба да прави самопреглед на дојките. Редовната контрола – месечно ви се потребни само 10 минути – го намалува ризикот за развој на карцином и ги зголемува шансите за излекување за дури 90 отсто.

Самопрегледот на дојките се прави еднаш месечно, обично помеѓу 4. и 12. ден од менструалниот циклус. Препорака е и самопрегледот да се прави во текот и по туширањето бидејќи водата и сапуницата ја омекнуваат кожата што го олеснува самопрегледот, односно подобро се чувствуваат на допир промените на дојките.

Кога треба да се прави самопрегледот?

Превенцијата е важно оружје во борбата против болестите на дојките. Жените треба да се самопрегледуваат секој месец, една недела по менструацијата, кога градите не се отечени, што е идеален термин за преглед на дојките. Тогаш најлесно може да се воочат промените на обликот и големината и
евентуалните задебелувања – „топчиња“, односно грутки. Во текот на менструалниот циклус, ткивото на дојките се менува под влијание на промените во нивоата на хормоните. Со започнувањето на менструацијата, отеченоста на дојките се намалува, а се намалува и нивната чувствителност.

Како да направите самопреглед на дојките?

1. Застанете пред огледало, за да можете да ги гледате двете гради истовремено, рацете испружете ги покрај телото, а потоа подигнете ги. Проверете дали дојките се симетрични и дали има вдлабнувања или промени на кожата на брадавицата.
2. Нежно притиснете ги брадавиците и проверете дали излегува исцедок. Ако излегува крвав, проѕирно-жолт, синкав, црвен или проѕирен исцедок, итно обратете се кај лекар.
3. Легнете на грб, (во таа положба дојките се рамномерно достапни), под левото рамо ставете перница, а левата рака ставете ја под главата. Со врвовите од прстите на другата рака (никако помеѓу два прста) прегледувајте. Со испружени прсти на десната рака со кружни движења „опипајте“ ја внатрешноста на половината на левата дојка со движења одозгора надолу и однадвор кон средината. Истражувајте дали постои тврдо или испакнато кое минатиот месец го немало и се разликува од другите делови на дојките.
4. Левата рака испружете ја покрај колкот, а со десната прегледајте ја надворешната половина на дојката со движења одозгора нагоре и од надворешната страна кон средината. На ист начин прегледајте ја и десната дојка.

Како да ги прегледате брадавиците?

Посебно внимание треба да им обрнете на брадавиците. Прво погледнете дали има промена на нивната боја, текстура или на правецот во кој се насочени. Потоа, со помош на показалецот и палецот притиснете ја областа околу брадавицата за да проверите дали има некаков исцедок.

Како да ги прегледате пазувите?

Следно што треба да направите е преглед на областа на пазувите со допир. Потпрете ја левата рака на колкот. Со помош на јагодиците на показалецот, средниот и домалиот прст на десната рака започнете да правите мали кружни движења по левата пазува така што ќе правите и мал притисок. Ако пронајдете промени како задебелување на одредени области или грутка, консултирајте се со лекар.

Знаци кои не треба да ги игнорирате:
– промена на големината или обликот на градите;
– нерамнини (вдлабнатини или испакнати делови) по кожата;
– болни или безболни грутки или задебелување;
– чешање, оток или црвенило во областа околу брадавиците;
– исцедок од брадавиците (особено загрижувачки е ако се работи за гној или
крв);
– вовлекување на брадавиците.

Ако забележите некој од наведените знаци, посетете лекар, но не паничете, затоа што нивната појава не мора да биде симптом на рак на дојка. На пример, грутките често се цисти кои не претставуваат закана по здравјето. Но, добро е за секоја забележана промена да направите консултација со лекар. Најважни се редовните прегледи кај лекар.

Почина Татјана Патиц, супермоделот од спотот на Џорџ Мајкл – „Freedom“