Велики петок е метафора за човечкото страдање, искупувањето и тишината во која одзвонуваат најдлабоките вистини на христијанството. На овој ден, според преданието, Исус Христос бил распнат на Голгота. Затоа Велики петок е обележан со пост кој е различен од сите други – и по својата тежина и по својата симболика.

Пост на вода

На Велики петок, според православното црковно правило, постот се врши „на вода“ – што значи без масло, без риба, без никакви зачини. Храната, ако воопшто се консумира пред зајдисонце, мора да биде исклучително едноставна: леб, варен зеленчук без масло, свежо или суво овошје, мед или ориз варен во вода.

Звучи строго – и така е. Бидејќи поентата не е во вкусот, туку во одрекувањето.

Момент на огромна болка

Во литургиска смисла, околу 15 часот (во исто време кога, според традицијата, Исус го испуштил својот последен здив на крстот), од црквата се вади плаштаницата – платно што го симболизира телото Христово.

Според преданието, кога го предал својот дух на Отецот околу три часот попладне (според нашето сметање на времето), целата природа, Божјото создание, се побунила против неправдата и злосторството: сонцето се замрачило, гробовите се отвориле, земјата се тресела. Завесата во храмот се расцепила од горе до долу. Камењата се распаѓале со страшен тресок. Карпите пукале.

Така, според преданието, се оствариле Христовите зборови дека дури и мртвите камења ќе сведочат за живиот Бог. Капетанот кој бил на стража кај крстот рекол дека овој човек е навистина праведен, а собраниот народ бил обземен од неопислив ужас.

Многу верници се воздржуваат од храна и пијалаци до тој момент – како знак на сочувство кон Христовото страдање.

После тоа, може да се јаде лесен оброк, повторно исклучиво на вода. Оние кои се придржуваат до строгиот обичај остануваат без храна до зајдисонце.

Кој е ослободен од постот?

Од постот се ослободени бремените жени, децата, болните и старите лица. Но, исто така, им се препорачува да бидат воздржани, како во јадењето, така и во однесувањето.

Бидејќи Велики петок не е само физички пост, туку и ден на духовна тишина.