Загриженоста за безбедноста и слободата на новинарите ширум Европа расте. Особено во земји како Белорусија и Русија, каде медиумските работници се незаконски шпионирани, погодени од навредливи тужби, а некои се дури и притворени, иако такви проблеми има и меѓу останатите европски земји, покажуваат податоците на овогодинешниот извештај на Советот на Европа.

И покрај значителниот пад на бројот на убиени новинари во Европа во 2023 година во споредба со годината претходно, заканите со кои се соочиле медиумите во 46-те земји-членки на Советот на Европа стануваат поразновидни, пишува Еуроњуз. Извештајот, насловен „Слободата на печатот во Европа: време да се сврти плимата“, ги оценува главните прашања што ја поткопуваат слободата на медиумите во Европа.

Тие вклучуваат закани како: заплашување, притвор, рестриктивно законодавство, навредливи тужби и напади врз медиумите на јавниот сервис, меѓу другото.

Во извештајот се открива дека од вкупно 285 предупредувања за сериозни закани и напади врз слободата на медиумите на континентот, речиси 15% доаѓаат само од Русија. Земјата продолжува да ги прогонува новинарите кои ја критикуваа линијата на Кремљ, вклучително и оние кои избегале во странство.

Според авторите на извештајот, заканата од насилство моментално „виси како темен облак над новинарите“, особено оние кои ја истражуваат трговијата со дрога.

Видот на заканите со кои се соочуваат новинарите ширум Европа се движат од физички напади, смрт, притвор, незаконско следење, навреди од страна на политичарите и ефективни притисоци наметнати од владата.

Голема закана за физичката безбедност на новинарите во 2023 година била целосната инвазија на Русија над Украина. Минатата година двајца новинари – Бохдан Битик и Арман Солдин – биле убиени додека известувале за војната во Украина, додека неколку други биле повредени. И двајцата загинаа за време на руските напади.

Друг член на медиумите, обезбедувачот Пал Кола, бил убиен во 2023 година во напад на ТВ станицата Топ чанел во Албанија. Кола бил единствениот случај на убиен медиумски работник надвор од воена зона.

Имало вкупно 41 предупредувања со кои се осудуваат нападите врз физичката безбедност и интегритетот на новинарите во 2023 година: 11 се од териториите окупирани од Русија во Украина, четири од Франција, четворица од Турција, тројца од Италија и тројца од Србија.

Притворот останува вообичаена казна за новинарите кои ги критикуваат лидерите на нивната земја, особено во Русија и Белорусија.

До крајот на 2023 година, 59 новинари биле затворени во земјите низ Европа, вклучително и на украинските територии окупирани од Русија. 65 се приведени во Русија и Белорусија. Најмалку 18 новинари се приведени минатата година во Турција, додека Полска и Велика Британија приведоа по еден (односно Пабло Гонзалес и Џулијан Асанж).

Извештајот на Советот на Европа, исто така, нагласува дека до крајот на 2023 година сè уште имало 30 случаи на неказнивост за убиствата на 49 новинари и медиумски работници.

Случаите остануваат отворени до ден-денес и покрај тоа што атентатите се случиле претходно.

Според извештајот на Советот на Европа, неказнивоста за убиствата на новинарите – каде што истражителите и обвинителите не успеаја да ги најдат виновниците и да обезбедат осуда – сè уште е норма.

Во ноември 2023 година, поранешен руски полицаец кој отслужува 20-годишна затворска казна за неговата улога во убиството на новинарката Ана Политковскаја во 2006 година, критичар на Владимир Путин, беше помилуван со претседателски декрет откако го заврши шестмесечен воен договор борејќи се во Украина.