Театар Комедија беше домаќин на еден од најголемите современи театарски режисери Деклан Донелан, кој заедно со Ник Ормерод се основачи и уметнички директори на меѓународната театарска компанија „Чик бај Џоул“.

Гостувањето на театарски режисери Деклан Донелан и Ник Ормерод во Театар Комедија беше поврзано со работилница за театарски режисери, што се одржа на 26 и 27 мај, и со промоција на македонскиот превод на книгата „Актерот и просторот“, која се одржа на 28 мај.

Издавач на ова капитално дело за театарската уметност е Театар Комедија, преводот е на Бисера Бендевска, а промотор на книгата беше Иван Додовски, редовен професор по критичка теорија и компаративна литература на Универзитетот „Американ колеџ“ во Скопје.

Деклан Донелан е меѓународно признат театарски и филмски режисер, а истовремено е автор и на книгите „Актерот и целта“ (2002) и „Актерот и просторот“ (2024). Практично, втората книга е иницирана од првата, а е резултат на континуираните разговори за театарот во обид да се сфати што ја прави изведбата подобра.

Сите идеи во книгата биле развивани низ разговор помеѓу Деклан Донелан и Ник Ормерод, зборовите се на Донелан, а структурата ја направила Луси Докинс. Преку проби на текстот „Макбет“ од Шекспир, со книгата длабоко се анализира односот на актерот во сценскиот простор. На крајот од книгата се дадени клучеви што актерите можат да ги употребат, но авторите укажуваат дека можат да се користат само ако се покажат корисни.

Некои од клучевите во книгата се: ликот секогаш се обидува да го поправи просторот; просторот никогаш не е неутрален; не се дејствува, туку само се реагира на просторот; просторот диктира како ќе се однесува ликот; просторот не е само околу нас. Тој е и во нашите глави; и други. Познатата актерка Кејт Бланшет за книгата кажала дека е како рачна граната – „Содржи понизност и дрскост – сѐ што е потребно за работа во театар“.

На промоцијата на книгата во Скопје авторите зборуваа за начинот на кој стигнале до креацијата на клучевите, но посочија и дека тие не се механичко решение за секој проблем на театарската проба. За решавање на проблемот со просторот е потребна повисока перцепција на околината во која дејствува ликот. „Шекспир и Ајнштајн биле генијалци бидејќи знаеле како да размислуваат визуелно“, посочи Донелан испраќајќи порака дека секој режисер или актер треба да биде во состојба да открива свои клучеви за решавање на проблемот со одредена драмска сцена.

На промоцијата на книгата „Актерот и просторот“ беа присутни голем број актери и неколку македонски режисери, а според интересот што го покажаа сигурно е дека книгата ќе им биде од корист при решавање на некоја сцена во претставите што ги подготвуваат.

(Текстот е објавен во „Културен печат“ број 283, во печатеното издание на весникот „Слободен печат“ на 31.05.-01.06.2025)