Македонија планира до крајот на годинава да го дигитализира судскиот систем и да овозможи онлајн судења, вадење документи од судовите преку интернет, како и други видови услуги од правосудниот систем со помош на современи дигитални алатки. Се очекува со ова да се зголеми ефикасноста на судскиот систем, а ќе биде потребно опремување на судовите со софтвер, хардвер и стручен информатички кадар. Се планира целосно да бидат дигитализирани 187 судници и 34 суда во земјава.

Овој проект се подготвува вкупно 30 месеци и за него биле спроведени пет работилници за одговорност, транспарентност и ефективност со судии, обвинители и адвокати, водени од експерти во областа, и со размена и демонстрации на практични искуства. Во рамките на проектот беше изработен заеднички протокол за унифицирано спроведување и работење на судската служба, како и проектната публикација. Во процесот на дигитализација на судството земјава има директна финансиска и стручна помош од ОБСЕ, Европската Унија, САД и од норвешката влада.

Онлајн судењата се новата реалност во поголем дел од развиени правосудни системи, каде што кај постапките во кои една странка, без оглед дали е тоа сведок, вештак или обвинет, може физички да не е присутна во судницата, судењето сепак може да се одржи. Ова е многу поволно од аспект на ажурноста и ефикасноста на судовите.

– Анализите укажуваат дека преку дигитализацијата, судењата на далечина или онлајн судењата за 60 проценти ја зголемуваат ефикасноста и транспарентноста, а дополнително, на овој начин се намалуваат и трошоците – рече министерот за правда Бојан Маричиќ, на конференцијата посветена на ефикасност на работата на судиите и судската администрација.

Натали Петровска, адвокат и прв човек на Коалицијата „Сите за правично судење“, вели дека е за поздравување е заложбата за спроведување на стратегијата за дигитализација на судството и судски услуги.

– Со ваквото осовременување би се поедноставил начинот на кој, на пример, граѓаните би се здобиле со документи и уверенија што ги издава судот, а притоа од финансиски аспект ова би претпоставило и значително олеснување во остварување на нивните права и пристап до услуги.  Меѓутоа, кога станува збор за онлајн судења, потребен е исклучително внимателен и темелен пристап и претходно спроведени суштински анализи на кои би се темелеле овие промени што се иницираат – вели Петровска.

Претседателот на Здружението на судска администрација Сашо Темелкоски вели дека ефикасноста на судовите е од големо значење за зголемување на довербата кај граѓаните во судството.

– Опсегот на работни задачи на судската служба почнува од приемот, водењето и архивирањето на судските списи и предмети. Тоа не завршува тука и се однесува и на самото спроведување на судењата и одржување на судската зграда. Ефикасноста при извршувањето на работните задачи од судската служба, ќе придонесат и за зголемување на целокупната доверба во судовите – вели Темелкоски.