Антиродово движење со десетици пријави во одделот за компјутерски криминал на полицијата, наменски и таргетирано пријавувало уметник од Коалицијата „Маргини“ за постер со кој на „Инстаграм“ рекламирал свое шоу. На постерот тој сакал да го илустрира насилството што го трпел како дете, но пријавата била дека „со постерот се сексуализираат децата“, вели Славчо Димитров од Коалиција „Маргини“ илустрирајќи ги притисоците и сè позасилените напади кон невладините организации што се занимаваат со правата на маргинализираните заедници во државата и оние кои се борат за родова еднаквост. Луѓето се самоцензурираат и не се ни осмелуваат да изустат „родова еднаквост“ за да се спасат од напади.

Состојбата е дојдена до таму што активистите за човекови права се и физички загрозени, освен вообичаената хајка што им се води на социјалните мрежи. Од „Маргини“ се децидни – состојбата само ќе се влошува зашто антиродовите движења почнуваат да добиваат институционална поддршка од општините и од политиката, што ќе доведе до загрозување на многу сервиси и потребни услуги за корисниците.

Откако претседателот на САД Доналд Трамп потпиша извршна наредба за кратење на парите од УСАИД, состојбата се влошила, а Димитров вели дека најголемата злорадост на противниците на човековите права е тоа што кадарот во овие организации останува или без работа или во неизвесност.

– Пораките што одекнуваат од администрацијата на Трамп се недвосмислено хомофобични, трансфобични, екоцидни, насочени против имигрантите, политика што ги руши постулатите на демократските институции, едно големо охрабрување за и онака кревкиот терен во Европа во кој почнуваат да доминираат десничарските и радикално-десничарските сили. Специфично и за балканскиот и за македонскиот контекст е тоа што имаме на власт демохристијанска и конзервативна влада која никогаш не била оптимистички настроена кон сексуалните и родовите малцинства, ниту кон женските и родовите права, туку имаме и ситуација што е специфична – раст во регионот на антиродови движења и во македонскиот контекст – посочи Димитров.

Тој додаде дека се работи за движења што симулираат „граѓански“ ама се организирани и инструирани.

– Тие се наводно граѓански и шират постојана паника и хистерија за сексуалните и родовите малцинства дека наводно ја доведуваат во прашање иднината на граѓаните. Тие доведоа до тоа минатиот период да се повлечат закони и политики и постојано да се шири говор на омраза. И загрозување на безбедноста и на заедницата и на активистите што работат со неа. Долго време го слават нашето уништување како наводно штетни организации – смета Димитров.

Откако Трамп со извршна наредба го прекина финансирањето од УСАИД што се однесува и на Македонија, повеќе од 30 организации од регионот што работат на полето на родовата еднаквост и женски организации, како и организации што ги застапуваат правата на ЛГБТ заедницата, направија истражување. Потоа врз основа на резултатите изработиле и препораки што ги испратиле до Европската комисија. Овие препораки ги потпишаа 170 организации од Западен Балкан што се афектирани.

Дваесет организации во регионот ќе изгубат 11,7 милиони долари за својата работа во целиот регион. Ова просечно е 40 проценти од буџетите, ама за некои женски организации се 90 или 100 проценти од средствата. Минимум 60 вработени останаа без работа, 206 активисти ги намалуваат работните часови, вклучително психолози, социјални работници, адвокати и други застапници.

Утврдено е дека кратењата негативно влијаат на програмите за родово базирано насилство, вклучувајќи и сајбер насилство, трговија со луѓе, владеење на правото, правна помош и пристап до правда, потоа врз економското учество на жените и работнички права на жените, образовни програми, права на маргинализирани групи, репродуктивно здравје, права на жени со попреченост, еколошки програми и поддршка на мигранти. Очекуваните долгорочни последици се прекинати потребни услуги за жени жртви на насилство, лица со попреченост, деца на постари лица, мигранти и ЛГБТ лица, недостиг на правда во судовите.

– Што е она што го застапуваат сите овие организации што се афектирани од кратењата од УСАИД, а кое го игнорираат сите оние што на социјалните мрежи моментално се во напад? Вклучително и напади врз независните истражувачки новинари? Обезбедуваат психолошка поддршка, здравствена заштита, засолниште, правна помош, зајакнување на жени и деца погодени од насилство, даваат експертиза и прават јавен притисок за усвојување на клучни закони што ги штитат жените, децата и ЛГБТ лицата, како и политики за справување со родово-базирано насилство, работнички права, антидискриминација, родова еднаквост и пристапот кон ЕУ, мобилизираат хуманитарна помош, здравствена заштита, прават истражувања што недостасуваат во академските институции – вели Димитров.

Тримесечната суспензија значи дека активностите од тие програми во моментов не се спроведуваат. Се очекува дека голем дел од програмите што веќе постоеја, да бидат укинати после таа суспензија, особено оние што се занимаваат со прашања за точката што е под најостар напад од администрацијата на Трамп „различности, еднаквост и инклузија“ – особено оние организации што работат на родова еднаквост, права за ЛГБТ заедницата и за животната средина. Оваа ситуација во регионот веќе има силен негативен ефект меѓу организациите што работат со овие прашања. Дел од организациите ги затворија канцелариите, друг дел го планираат целосното затворање.

– Хелсиншкиот комитет го затвори шелтер центарот за лица што се наоѓаат на улица како резултат на семејно насилство, како и за ЛГБТ лицата односно жртвите на родово насилство кои го користеа шелтер центарот и добиваа социјална и психолошка поддршка и други услуги што им помагаа да излезат од тешкиот процес. „Маргини“ е афектирана и прекинати се низа активности и проекти – услугите што се однесуваат на психосоцијалната поддршка на лица кои имаат проблеми со менталното здравје и биле жртви на насилство, жени и ЛГБТ лица. Правната поддршка е доведена под знак прашање и не само советувањето на лицата чии права се прекршени, туку и застапувањето во тековните судски процеси и работата за дообразование за сензитивизација на институции и државни органи кои нудат социјални услуги – додаваат од „Маргини“.

Активистката Сара Миленковска вели дека антиродовите движења се безбедносна закана, заради дезинформациите.

– Безбедноста на бранителите на човековите права е нарушена не само на социјалните мрежи туку и физички. На локално ниво нивната мобилизација е институционализирана. Сега се веќе поддржани од локалната власт и поради одлуката на Трамп имаат замав за користење на говор на омраза и повикување на насилство. Веќе не се затскриваат во нивната комплетна намера за уништување на сè што не спаѓа во хетеронормативните идеи за тоа како некој треба да изгледа, постои или дејствува во општеството. Во регионот поради кревката демократија тоа се зема како почетна точка за политиките што допрва ќе следат. Особено за евроинтегративните процеси ќе има негативно влијание – истакна Миленковска.