Сигурно во вашето опкружување имате луѓе кои со незадоволство и поплаки го започнуваат секој разговор, на половина веќе бараат нови причини да се пожалат, а завршетокот обично изгледа како сумирање на сè што не им тргнало по план.

Таквото постојано приговарање, и на себе и на другите, не е „наивно“, бидејќи може да ја промени и структурата и функцијата на мозокот, предупредуваат научниците, пишува „Е-клиника“.

Кога мозокот гради мостови на негативност и незадоволство

Благодарение на невропластичноста, мозокот се менува преку навиките што ги практикуваме. И тоа не само со позитивни, туку и со негативни обрасци кои подеднакво брзо се вкоренуваат. Со тек на време, негативноста станува навика – дури и полесна од позитивниот „курс“ – и мозокот се префрла на негативен модел на функционирање.

Истражување на научници од Универзитетот „Стенфорд“ покажа дека честото изразување жалби и критики може да влијае на намалување на хипокампусот, регија на мозокот клучна за паметење и решавање проблеми. Според истражувачите, тоа ја зголемува и шансата за деменција и други когнитивни нарушувања.

Кога мислите стануваат затворени лавиринти

Упорното враќање на истите негативни мисли е познато како репетитивно негативно размислување (RNT). Едно истражување следело како овој образец влијае на мозочните мрежи, вклучувајќи ја и фронтопариеталната мрежа (FPN) и „default mode“ мрежата (DMN). Кај луѓе со интензивно RNT, FPN покажувала зголемена активност во состојба на одмор (како обид за одвлекување внимание), додека DMN послабо реагирала на стрес.

Во друго истражување биле следени лица од средна и постара возраст загрижени за сопственото когнитивно опаѓање. Во споредба со контролна група, кај оние со поинтензивно негативно размислување биле забележани потенки структури на десниот темпорален кортекс, иако без очигледни падови на тестови за паметење. Сепак, врската меѓу структурата и функцијата на мозокот била веќе изменета.

Стрес, кортизол и негативни мисли

Постојаното негување на негативни мисли не поминува без последици. Долготрајниот стрес предизвикува лачење на кортизол, што со време води до намалување на волуменот на мозокот, особено во хипокампусот. Последицата е директно влијание врз меморијата. Едноставно кажано – колку подолго трае стресот, толку е поголем потенцијалниот пад на менталните функции.

Едно поново истражување на Универзитетскиот колеџ во Лондон следело повеќе од 300 луѓе постари од 55 години во период од две години. Утврдено е дека оние со повисока стапка на репетитивни негативни мисли покажувале поголем пад во вкупните когнитивни способности, послабо паметење, како и зголемени количини на бета-амилоидни и тау протеини – маркери поврзани со Алцхајмерова болест.

Како да се прекине спиралата на негативност?

Добрата вест е дека мозокот е флексибилен и подготвен за позитивни промени дури и кога веќе е насочен кон негативност. Еве неколку докажани техники:

• Медитација и „мајндфулнес“: ја намалуваат активноста на амигдалата (емоционален центар на стравот), ги зајакнуваат врските во префронталниот кортекс и ја зголемуваат густината на сивата маса во региите кои ги регулираат емоциите.
• Вежби за благодарност и афирмации: создаваат позитивни невронски врски, го зголемуваат нивото на допамин и серотонин и ја подобруваат емоционалната стабилност.
• Справување со мислите и „пуштање“: наместо потиснување (кое може да ги засили негативните мисли), обидете се да ги дефинирате и потоа да ги оставите („ова е само мисла“).
• Физичка активност: го стимулира лачењето на хормони за добро расположение, поттикнува раст на неврони и невропластичност.
• Нови активности и социјална поддршка: учење, креативни хобиа и квалитетни социјални интеракции помагаат во формирање на нови и позитивни невронски патишта.