Гренланд не е единствениот остров што САД го сметаат за критичен за националната безбедност. Со децении Исланѓаните живееја мирно во својата изолација. Но, денес островот, кој се наоѓа јужно од арктичкиот круг во ледените води меѓу Гренланд и Норвешка, се соочува со ризици од зголемена воена активност понатаму на север, додека во исто време се наоѓа среде растечкиот јаз меѓу Америка и Европа.

Северна Америка и Европа се граничат под овој остров, на местото каде што се судираат континенталните плочи, а Исланѓаните се обидуваат да ги балансираат интересите на двете страни, пишува „Волстрит журнал“, опишувајќи ја земјата со 400.000 жители како земја на контрадикторности.

Оваа квалификација се должи на фактот дека Исланд е една од основачите на НАТО пактот, но нема постојана армија. Од друга страна, иако е длабоко позиционирана во Европа, земјата не е членка на Европската Унија.

Овој традиционален рибарски остров стана технолошки центар благодарение на изобилството на геотермална и хидроелектрична енергија. Евтината „зелена“ електрична енергија и отвореноста за иновации го направија Исланд база за индустрии кои се движат од производство на алуминиум до дигитални услуги.

Но, островот сега се соочува со ризици од зголемената воена активност од север во пошироката област на Арктикот – бидејќи климатските промени ги отворија некогаш непроодните ледени водени патишта – а тензиите меѓу администрациите на американскиот претседател Доналд Трамп и Европа сè повеќе почнаа да се чувствуваат на Исланд.

Ваквите тензии се видливи на околу 1.200 километри, на Гренланд, кој Трамп сака да го стави под американска контрола. Иако Исланд го нема минералното богатство на Гренланд, во минатото се покажа како корисен за Америка и НАТО, нудејќи база од Студената војна за следење на советските бродови и инвестирање во воена инфраструктура низ островот кога тензиите со Русија се зголемија во 2014 година.

Додека четири други нордиски земји – Данска, Финска, Норвешка и Шведска, од кои сите имаат копнени граници со Русија или имаат водена граница на Балтичкото Море – ја зајакнуваат својата одбрана по руската агресија против Украина, Исланд следи поинаков курс.

Американските борбени авиони за лов на подморници сега рутински патролираат по околните мориња од реновираната воздухопловна база Кефлавик во Југозападен Исланд. Европските борбени авиони на НАТО наизменично полетуваат од базата и патролираат на небото меѓу Исланд и Русија, а сојузничките подморници и воени бродови се закотвуваат во исландските пристаништа.

САД сметаат дека и Исланд и Гренланд се клучни за нивната национална безбедност. Гренланд се наоѓа на рутата по која би можеле да поминат руските нуклеарни боеви глави, па затоа овие два острови се од витално значење за откривање и одбрана.

Во меѓувреме, руските подморници треба да го преминат таканаречениот „ГИУК јаз“ (Гренланд-Исланд-Обединето Кралство), коридор во Северниот Атлантик.

Руските подморници, кои неодамна се приближија до Америка, се принудени да се подигнат поблиску до површината додека минуваат преку гребенот, што го олеснува откривањето, наведуваат западните воени аналитичари.

Сега Исланѓаните дебатираат дали да бидат поактивни во одбраната и дали да ги рестартираат преговорите за пристап во ЕУ, кои прекинаа во 2013 година. Додека премиерот Криструн Фростадотир планира да одржи референдум за ова прашање до 2027 година, откако владата ќе реши други, поитни прашања, сепак, некои на островот ја гледаат политиката на Трамп како поттик Рејкјавик наскоро да се сврти кон ЕУ.

Едно од горливите прашања е ревизијата на националната одбранбена стратегија, за која во моментов се разговара. Премиерката Фродастир во интервју рече дека јавната дебата на оваа тема е важна „бидејќи воената активност во минатото не била актуелна тема во Исланд“.

– Беше непријатно да се зборува за тоа – рече таа, додавајќи дека „во Исланд никогаш немало јавна поддршка за формирање на армија“, но тоа „не значи дека не може да се постави активна одбрана и Исланд да влезе во некакви воени сојузи“.

Идентично како и другите нордиски земји, Исланд долго време се обидува да ја спречи милитаризацијата на Арктикот. Свесни дека ова веќе не е можно, Исланѓаните почнаа со проценки за тоа како би можела да изгледа нивната проширена одбрана.

Исландската крајбрежна стража сега игра поголема улога во одбраната, вклучувајќи го и управувањето со воздушната база Кефлавик и системите за противвоздушна одбрана.

Воените врски на Исланд со САД датираат од Втората светска војна, кога американските сили го окупираа островот за да ги оневозможат Германците да го освојат Исланд, а во исто време и воено да го снабдуваат Советскиот Сојуз, во војната против нацистичка Германија.

Кога Вашингтон го промовираше НАТО сојузот во 1949 година, тој ја сметаше локацијата на Исланд за клучна за обезбедување на поморските комуникации кон Европа, па затоа го вклучи во Алијансата.

Американските воени единици го бранат Исланд од 1951 година, кога двете земји потпишаа договор за одбрана кој сè уште е на сила. Сепак, американските воени сили се повлекоа од островот во 2006 година за да се фокусираат на војната против тероризмот.

Исланд остана активен во НАТО и по Студената војна.

Целата анализа можете да ја погледнете во видеото погоре