Предавање, работилница и перформативна театарска тура, изведувана по улиците на Скопје, во рамки на уметничкиот проект „Градот како сцена: Пловечки универзитет“ се одржуваат од 5 до 7 декември на неколку различни локации.

Тридневниот уметнички проект почна на 5 декември во амфитеатарот на Архитектонскиот факултет во Скопје, каде што се одржа јавно предавање на Кристин Лаз и Дејвид Нил Морси од Берлин, членови на „Флоутинг Јуниверзити“ (Пловечки универзитет), а се говореше за поврзаноста меѓу природата и културата, како и за просторни експерименти во басенот за задржување дождовница.

„Флоутинг Јуниверзити Берлин“ е експериментален простор за спознавање на поврзаноста меѓу природата и културата, заеднички труд на повеќе од 50 уметници, дизајнери, архитекти, научници, инженери. Сместен во напуштениот басен за задржување дождовница во близина на поранешниот аеродром Темпелхоф, овој хибриден простор функционира како составен дел од некогашниот систем за управување со води, а истовремено служи и како живеалиште на мочуришни растенија, птици, жаби, лилјаци и лисици.

На вториот ден од проектот се одржа целодневна работилница со студенти на Архитектонскиот факултет при УКИМ – Скопје во форма на Лабораторија за просторно изведувачки практики, која ја предводеа Кристин Лаз и Дејвид Нил Морси од „Фолутинг Јуниверсити“. Тема на работилницата беше „Иднината на киното во Железничката зграда“.

„Градот е јавност #1“ – „Не зјапајте толку романтично“ е шетачка тура, која ќе се одржи на 7 декември и ќе трае од 12 до 18 часот. Турата е замислена како театарски перформанс во четири чина и е колаборативен уметнички проект предводен од интердисциплинарниот уметник и архитект Филип Јовановски. Перформативната шетачка тура почнува од студентскиот дом „Гоце Делчев“ во 12 часот („Зграда без врати“), вториот дел од турата почнува во 13:30 часот со јавен перформативен ручек со „Флоутинг Јуниверзити“ во Железничката зграда и во Архитектонскиот факултет („Пловечко кино / Слободно кино“), третиот чин почнува во 15 часот и е наречен „Отфрлање на модернизмот“. Со четвртиот чин наречен „Во бучните води, ги слушам гласовите на мртвите пријатели“ турата завршува во Албанскиот народен театар во Скопје.

Куратор на овој перформанс е Владимир Јанчевски, кураторската поддршка е на Софија Григоријаду, актерка/изведувачка е Мартина Даниловска. Авторскиот и драматуршкиот концепт се на Филип Јовановски, соработници на авторскиот концепт се Ивана Самандова и Димитар Милев, дел од креативната продукција и координација е и Екатерина Добривојевска. Вклучени во истражувањето се и Мартина Пенева, Екатерина Николовска, Крсто Григорaидис, Калина Трајановска, додека дел од креативниот тим соработници се и Марија Аризанковска, Катарина Томиќ и Бојана Вуковојац.

Продукцијата е на Лабораторијата за просторно изведувачки практики „Градот како сцена“ во рамки на програмите на платформата за современа уметност и култура „Факултет за работи што не се учат – ФРУ“ – „АКТО фестивал за современи уметности“.

„Градот е јавност“ претставува еден од серијата јавни настани/интервенции во јавен простор развиени во рамки на едукативната платформа „Градот како сцена: Изведување на јавниот простор“. Работата се надоврзува на неколкугодишното истражување и работа на интердисциплинарниот уметник и архитект Филип Јовановски во рамки на програмските активности на организацијата „Факултет за работи што не се учат – ФРУ“ во насока на истражување на јавни простори и подоцна продукција на истражувачки перформативно – театарски проекти (претстави/интервенции) за истите тие простори.

Проектот следи како надоврзување на работата на „ФРУ“ во повеќе објекти и јавни простори, како Железничка зграда, Универзална сала, Македонска пошта, објектот Домче, ГТЦ и плоштад „Македонија“ во Скопје.

– Оваа платформа, преку создавање активности, кои најчесто имаат перформативен завршеток, има за цел да истражува различни медиуми и нивната интердисциплинарна конекција – визуелна уметност, архитектурата, театар, видео, филм и просторни инсталации. Пристапот и методата на работа, исто така, ја истражува уметничката изразност и потенцијал и во областа на сценографијата, како и нејзиното проширено значење, често артикулирано низ новите/современи дефиниции на терминот сценски дизајн, „нова“ дисциплина која обединува во себе повеќе уметнички медиуми и создава комплексен (сценски) простор на доживување. Исто така, една од идеите на овој проект е поврзувањето на просторот/архитектурата, градот и театарот/сцената и како од сето тоа да се извлече приказна, која подоцна ќе прерасне во изведба (интервенција) во јавен простор – објаснуваат од „ФРУ“.

Проектот е организиран во контекст на проектот „We don’t want to be stars (but parts of constellations)“ заеднички потфат на „Suns and Stars“, „Факултет за работи што не се учат – ФРУ“ и Музејот „Eesti Kaasaegse Kunsti“ (EKKM) финансиран од Европската унија.

Партнери на проектот „Градот како сцена: изведување на јавниот простор“ се Архитектонски факултет – УКИМ Скопје, Гете Институт Скопје, Институт за уметност и театар од Чешка – Прашко квадриенале за дизајн на перформанс и простор (PQ), ЗК/У-Берлин – Институт за уметност и урбанизам – Берлин, Факултет за драмски уметности – УКИМ Скопје, FONTYS Универзитетот за Уметност од Тилбург – катедра за мастер студии „Performing public spaces“.

Проектот е поддржан од Гете Институт Скопје, Програмата за култура на Швајцарска амбасада во Република Северна Македонија, Министерството за култура и туризам на Република Северна Македонија. Во неговата реализација поддршка дадоа и Албанскиот театар Скопје, Националната опера и балет и Општина Центар.

(Текстот е објавен во „Културен печат“ број 259, во печатеното издание на весникот „Слободен печат“ на 7-9.12.2024)