Дијарејата и опстипацијата односно проливот и запекот се едни од најчестите проблеми што се јавуваат како симптоми на реакција на дигестивниот систем од најразлични причини. И двете состојби се многу карактеристични и исцрпувачки истовремено, па нивното навремено решавање е клучно за одржување баланс.

Опстипациите не треба да се занемаруваат

Oпстипацијата, статистички, е многу почеста кај женската отколку кај машката популацијата. Оваа состојба особено се појавува по промена на локацијата, значи при промена на клима, промена на местото на живеење итн. Опстипацијата предизвикува непријатност, и иако за некого е нормално да нема редовно празнење на цревата, сепак, треба да се води грижа и да се третира проблемот, нутриционистката Тања Турунџиева.

При опстипација, луѓето знаат да посегнат по разни препарати заради олеснување, но, според долгогодишното искуство на Турунџиева, најчесто несвесно стануваат зависни од нив, бидејќи овозможуваат редовно празнење на цревата и олеснување на состојбата. Сепак, долготрајната употреба на таквите лаксативи може да доведе до измазнување на ресичките на дебелото црево и да создаде т. н. мрзливи црева, што и онака веќе немаат добра дигестивна функција. Затоа, лаксативите може да се консумираат во одредени ситуации и во краток период.

Свежата храна и течностите се клучни

Првата нутриционистичка препорака се однесува на промена на начинот на исхраната што ќе овозможи секојдневно празнење на цревата. Се препорачува секојдневна исхрана богата со нерастворливи растителни влакна. Поточно од 20-40 грама влакна што ќе овозможат навика на редовно празнење на цревата. Овие влакна се најприсутни во овошјето и во зеленчукот, па следствено, оние што не внесуваат големо количество свежо овошје и зеленчук и не ги внесуваат овие хранливи материи, се доведуваат до состојба на опстипација.

Турунџиева вели дека уште еден фактор што резултира со ваква ситуација е и консумирањето големо количество индустриска храна што во себе содржи одредени адитиви, конзерванси итн., како белиот леб добиен од бело брашно. Доволни се мали измени за да се регулира празнењето на организмот, па така белиот леб да се замени со интегрален, како и белиот ориз со интегрален. Еден од најбогатите нутритиви со нерастворливи влакна е актуелниот целер, како и пченичните никулци и другите житарки. Потоа, интересно е што многумина го поврзуваат консумирањето грав со надуеност и проблеми на дигестивниот систем, но одредени типови ситен грав, како азуки гравот или цацарот, содржат големи количества нерастворливи, благотворни влакна. Воедно, задолжително е да се внесуваат големи количества течности во организмот, првенствено вода, бидејќи нашиот организам е сочинет од 60-70 отсто вода и ништо не може да го измие организмот како водата. Најсоодветно е да се внесат осум чаши вода од 200 мл распоредени во текот на денот. Дополнително да се внесуваат и природно цедени сокови од овошје и зеленчук, разредени со вода, исто така, распределени во текот на денот. Важна препорака е физичката активност во секојдневието, макар во форма на пешачење по одредена маршрута и со одредена километража, нагласува Турунџиева.

Многумина го почнуваат денот со млака вода со неколку капки лимонов сок, но Турунџиева тука дава предност на лененото масло, што ќе помогне да се доведе до рамнотежа нашиот дигестивен систем, го штити кардиоваскуларниот и ендокриниот систем, а помага и при празнење на цревата. Често се употребува и меленото ленено семе, но не се препорачува кај секого поради агресивно надразнувачко дејство на дигестивниот систем и неговото својство на агресивен лаксатив.

Со внесување доволно свежи нутритиви, течности, чорбеста исхрана, како и со физичката активност, ќе си посветиме внимание себеси и ќе го решиме проблемот со опстипацијата, што за некого е занемарлив и незабележлив, но претставува сериозен проблем, бидејќи ги заробува сите токсични материи од хранливите производи во нашиот организам и создава дополнителни контраиндикации.

Дијарејата како најголем дехидрирач на организмот

Дијарејата, пак, е состојба сосема спротивна од опстипацијата. Премногу течната или честа столица најчесто е предизвикана од бактериски или вирусни инфекции или се појавува како последица на двете. Потоа, може да биде последица на психичка состојба што доведува до состојба на иритабилно црево (колон) кога, соочени со стрес, реагираме со дијаретични испади, како и последица на интолерантност и алергија на некоја храна. Доколку дијарејата трае во континуитет и ако ги изоставиме стомачните вируси, бактериските испади или постоењето паразити во организмот, тогаш најдобро е да се направат одредени лекарски иследувања и да се најде реалната причина за проблемот.

Турунџиева напоменува дека многумина мислат дека побрзо се дехидрира при повраќање, но научно е докажано дека дијаретичните испади повеќе го дехидрираат организмот отколку состојбата на повраќање. Најмногу при состојба на дијареја ќе помогнат пробиотиците што ќе ја ревитализираат цревната флора и ќе ги приспособат ензимните состојби на дигестивниот систем. Тие ќе потпомогнат при ублажувањето на состојбата, но нема да го решат проблемот доколку не ја сознаеме причината за таквите дијареи.

Благотворни својства на храната богата со пектин

При состојба на дијареја луѓето поради страв од дополнителни последици престануваат да јадат и да пијат, што е многу погрешно, па затоа доаѓа до тие дехидрирачки испади и епизоди. Прво и основно е внесувањето многу течности, како што е неизбежно, бистрите сокови, првенствено сок од зелка, што се препорачува да се пие како конзерванс неразреден со вода, трипати на ден по 100 милилитри и сок од морков, разреден со вода, трипати на ден по една чаша од 250 милилитри.

Лесна храна што би ја стопирала дијарејата е храната богата со пектин, како јаболката, боровинките, оризот и бананата, кои воедно дејствуваат брзо и содржат големо количество калиум, што како минерал се губи најбрзо од организмот како последица на дијаретични промени. Пектинот како облик на растително влакно помага при стопирање на дијарејата на тој начин што ги апсорбира водата и материите што ги надразнуваат цревата.

Заблуда е дека внесувањето чај од нане ќе го смири дигестивниот систем. Тој може да предизвика уште поголеми грчеви и колики во организмот. Наместо него, најсоодветно е да се консумира чај од камилица или чај од ѓумбир, кои не само што нема да го иритираат дигестивниот систем, туку и ќе помогнат во смирување на состојбите на мачнина и исцрпеност на организмот. Доволно е да се консумира чај од една мала лажичка ситно исечкан свеж ѓумбир во 150 мл врела вода, распореден трипати во текот на денот.

Боровинките се намирница што ретко кој ја поврзува со дијарејата, но има благотворно дејство и е одлична за консумирање во свежа или во замрзната форма, но не и во сушена форма или како сок во тетрапак што содржи конзерванси и концентрати што може уште повеќе да се контраиндицираат. Ќе помогнат и суровите бадеми, интегралниот ориз, надополнет со салата од морков зачинета само со маслиново масло, задолжително многу течности, вклучувајќи го и сокот од зелка, односно морков, како и безглутенските житарки киноа, просо, а и палента, но не во сите случаи на дијареја, советува Турунџиева.

Кога да се побара лекарска помош?

Сепак, доколку дијарејата не биде запрена и се повторува во одреден период, постојано се враќа истата состојба, задолжително треба да се побара лекарска помош, а и да се внесат пробиотски препарати без присуство на глутен и лактоза за да го заштитиме дигестивниот систем. Конечно, да запомниме дека дијарејата е агресивен деихидрирач на организмот што не смее да се занемарува