Потоа дојде една страшна мисла: Што ако падот на Асад значи дека тој и неговото семејство ќе бидат принудени да се вратат во опустошената земја од која избегаа девет години претходно?

Настаните во Сирија добија сеизмички пресврт во неделата кога бунтовниците влегоа во Дамаск по молскавична офанзива што го принуди Асад на егзил во Русија и ги зголеми надежите за крај на 13-годишната граѓанска војна што ја остави земјата во урнатини, пишува Ројтерс.

Сега, додека европските земји ги преиспитуваат своите политики за азил за Сиријците во екот на развојот на настаните, многумина стравуваат дека ќе мора да се вратат назад.

„Сметам дека мојот живот е тука. Не само јас, туку и моите деца“, рече Ал-Муса, адвокат кој се школувал, кој работи како готвач во Атина и со денови е воодушевен од телевизиските вести. Животот што беше обезбеден во Грција, мојата земја не беше во можност да го понуди, вели тој, пренесува Катимерини. 

Стотици илјади луѓе загинаа во војната во Сирија, која започна во 2011 година и ја спротивстави армијата на Асад против различни бунтовнички групи. Цели градови се срамнети со земја со бомбардирање. Милиони избегаа или имаат потреба од хуманитарна помош.

Илјадници цивили кои се преселија во соседните Турција и Либан се вратија во Сирија оваа недела, со нивните автомобили полни со луѓе, багаж и надеж за мирно враќање дома.

Но, 10 сириски бегалци кои дадоа изјава за Ројтерс, во Европа и Обединетото Кралство мислеа поинаку. Враќањето би значело крај на новиот живот за кој ризикувале се да изградат.

Ал Муса и неговата сопруга Бушра ал Букаи побегнаа од Дамаск во 2015 година по раѓањето на нивното второ дете. Тие потрошиле се што имале на двегодишно патување кое ги одвело во Судан, Иран, Турција и на крајот Грција.

Тие сега имаат пет деца кои сите се на училиште и течно зборуваат грчки. Никој не го зборува арапскиот јазик, јазикот на татковината на нивните родители.

„Кога разговараме, тие прашуваат: „Тато, дали навистина можеме да се вратиме да живееме во овие области? Како живеевте таму порано?“, рече Ал Муса.

Неговата сопруга се согласува. „Не можам да замислам моите деца да ја градат својата иднина во Сирија. Воопшто не“, рече таа, со нивниот најмлад син во скутот.

Радост и очај

Првпат барањата за азил од Сиријците во ЕУ беа највисоки во 2015 и 2016 година – повеќе од 330.000 во секоја од тие години – пред значително да се намалат во следните три, покажуваат податоците на ЕУ. Но, апликациите се зголемија за тројно меѓу 2020 и 2023 година по разорниот земјотрес и бидејќи насилството и економските тешкотии опстојуваа, пишува во анализата на Ројтерс.

Илјадници од тие барања сега се на чекање, откако неколку европски земји, вклучително и Грција, оваа недела ги суспендираа барањата за азил од Сиријците додека размислуваат дали Сирија е побезбедна сега кога Асад го нема.

Не е јасно дали барателите на азил ќе бидат принудени да се вратат дома. ProAsyl, германска невладина организација која обезбедува правна помош на барателите на азил, се огласи дека случаите ќе бидат во неизвесност додека Министерството за надворешни работи не го објави ажурираниот извештај за безбедносна проценка за Сирија, што може да потрае со месеци.

Портпаролот на ProAsyl, Тарек Алаус, изјави за Ројтерс дека одлуката може да се соочи со правни предизвици бидејќи властите во Европа мора да одлучат за барањата за азил во рок од три до шест месеци од нивното поднесување.

Сепак, грчката дозвола за престој на Ал-Муса се обновува и тој е загрижен. Тој не е сам.

Сирискиот ветеринар Хасан Алзагер во понеделникот бил на час по германски јазик во градот Ерфурт кога слушнал дека неговото барање за азил во Германија, за кое се надевал дека ќе биде финализирано до крајот на годината, е ставено на мирување.

„Ова е психички поразително. Тешко е што откако ќе решите да живеете овде, да изградите нов живот овде, да го научите јазикот и да се интегрирате во оваа земја, сега треба да се вратите во својата татковина каде што сѐ уште нема основни услови за живот“, изјави тој за Ројтерс.

Во страв да не биде регрутиран во армијата или во милиција, Алзагер (32), рече дека побегнал од градот Рака во 2018 година.

„Падот на Асад е огромна радост за сите Сиријци, но ние кои дојдовме овде и се задолживме за да го финансираме ова патување, секогаш кога ќе пристигнеме на ново место, мораме да почнеме одново. Сега е тешко да се размислува за враќање во Сирија“.

Загриженоста на Алзагер беше повторена од Сиријците во Обединетото Кралство, кое исто така ги паузираше одлуките за барањата за азил.

Сирискиот бегалец Зафер Нахас аплицираше за британска докторска програма само два дена пред падот на режимот на Асад. Нахас (34) од Алепо, рече дека бил баран човек во Сирија, откако учествувал на антивладиниот протест таму. Неговиот дедо беше затворен 13 години, а многу негови пријатели беа приведени и измачувани, рече тој.

Тој доби азил во Велика Британија, но сега е нервозен, особено што неговата сопруга е бремена.

„Можноста властите на Обединетото Кралство слепо да сменат некои одлуки без да се земат предвид никакви лични околности е загрижувачка“, рече тој.

„Тоа е виор од мисли, неизвесности и непотребни дополнителни грижи во нашите животи“, заклучи тој.