Банката на Силиконската долина, која се грижи за технолошката индустрија три децении, пропадна на 10 март 2023 година, откако заемодавачот со седиште во Санта Клара, Калифорнија страдаше од „старомодно банкарство бегство“, пишува во анализата на „Пи-би-ес“. Државните регулатори ја зазедоа банката и ја направија Федералната корпорација за осигурување на депозити нејзин примател.

СВБ, како што е познато, беше најголемиот американски заемодавател кој пропадна од глобалната финансиска криза во 2008 година – и втор најголем досега.

Вилијам Читенден, вонреден професор по финансии на Државниот универзитет во Тексас, објасни што се случило и дали Американците треба да бидат загрижени за безбедноста на нивниот финансиски систем.

Зошто банката на Силиконската долина пропадна толку ненадејно?

Краткиот одговор е дека СВБ немала доволно пари за да им плати на штедачите, па регулаторите ја затвориле банката.

Подолгиот одговор започнува за време на пандемијата, кога СВБ и многу други банки собираа повеќе депозити отколку што можеа да им позајмат на должниците. Во 2021 година, депозитите во СВБ се удвоија.

Но, тие мораа да направат нешто со сите тие пари. Така, она што не можеа да го позајмат, го инвестираа во ултра безбедни хартии од вредност на Министерството за финансии на САД. Проблемот е што брзото зголемување на каматните стапки во 2022 и 2023 година предизвика пад на вредноста на овие хартии од вредност. Карактеристика на обврзниците и сличните хартии од вредност е тоа што кога приносите или каматните стапки се зголемуваат, цените се намалуваат и обратно.

Банката неодамна соопшти дека и биле потребни 1,8 милијарди американски долари за продажба на некои од тие хартии од вредност и дека не биле во можност да соберат капитал за да ја надоместат загубата бидејќи нивните акции почнале да опаѓаат. Тоа ги поттикна истакнатите фирми за ризичен капитал да ги советуваат компаниите во кои инвестираат да го повлечат својот бизнис од банката на Силиконската долина. Ова имаше ефект и на тоа што доведе до сѐ поголем број штедачи на СВБ да ги повлечат и своите пари.

Загубите во инвестициите, заедно со повлекувањата, беа толку големи што регулаторите немаа друг избор освен да ја затворат банката за да ги заштитат штедачите.

Дали депозитите сега се безбедни?

Од практична перспектива, Федерална корпорација за осигурување на депозити (ФДИК) сега ја води банката.

Типично е ФДИК да затвори банка во петок и да ја отвори банката следниот понеделник. Во овој случај, ФДИК веќе објави дека банката повторно ќе се отвори на 13 март како Национална банка за осигурување на депозити во Санта Клара, вели Читеден.

На крајот на 2022 година, СВБ имаше депозити од 175,4 милијарди долари. Не е јасно колку од тие депозити остануваат во банката и колку од нив се осигурани и 100% безбедни.

За штедачите со 250.000 долари или помалку во готовина во СВБ, ФДИК соопшти дека клиентите ќе имаат пристап до сите нивни пари кога банката повторно ќе се отвори.

За оние со неосигурени депозити во СВБ – во основа сè што е над лимитот од 250.000 долари – тие може или не може да го добијат назад остатокот од нивните пари.

На овие депоненти ќе им биде доделен „Сертификат за примач“ од ФДИК за неосигурениот износ на нивните депозити. ФДИК веќе соопшти дека ќе плати дел од неосигурените депозити до следната недела, со можни дополнителни плаќања бидејќи регулаторот ги ликвидира средствата на СВБ. Но, ако инвестициите на СВБ треба да се продадат со значителна загуба, неосигурените штедачи можеби нема да добијат дополнителна исплата.

Која беше последната американска банка што пропадна?

Пред неуспехот на СВБ, најновите банкарски неуспеси се случија во октомври 2020 година, кога и Државната банка Алмена во Канзас и Првата сити банка на Флорида беа преземени од ФДИК.

И двете од овие банки беа релативно мали – со околу 200 милиони долари во депозити заедно.

СВБ беше најголемата банка што пропадна од септември 2008 година, кога Вашингтон Мутуел пропадна со средства од 307 милијарди долари. ВаМау падна во пресрет на колапсот на инвестициската банка Леман Брадерс, што за малку ќе го урнеше глобалниот финансиски систем.

Во целина, неуспесите на американските банки не се толку вообичаени.

Дали постои ризик повеќе банки да пропаднат?

На крајот на 2022 година, СВБ беше 16-та по големина банка во Соединетите држави со 209 милијарди долари во средства.

Тоа звучи како многу – и тоа е – но тоа е само 0,91% од сите банкарски средства во САД. Има мал ризик дека неуспехот на СВБ ќе се прелее на други банки.

Колапсот на СВБ го нагласува ризикот што многу банки го имаат во нивните инвестициски портфолија. Ако каматните стапки продолжат да растат, а Федералните резерви навестија дека тоа ќе го направат, вредноста на инвестициските портфолија на банките низ САД ќе продолжи да се намалува.

Иако овие загуби се само на хартија – што значи дека не се реализираат додека не се продадат средствата – тие сепак можат да го зголемат севкупниот ризик на банката. Колку ќе се зголеми ризикот ќе варира од банка до банка.

Добрата вест е дека повеќето банки моментално имаат доволно капитал за да ги апсорбираат овие загуби – колку и да се големи – делумно поради напорите преземени од ФЕД по финансиската криза во 2008 година да се осигура дека финансиските фирми можат да ја надминат секоја бура.