Ниту еден друг континент не се загрева толку брзо како Европа. Ова го покажува извештајот за состојбата на климата во Европа, „Состојба на европската клима 2024“, објавен денеска (15.04). Според него, минатата година беа надминати бројни температурни граници и беа поставени негативни рекорди.

Автори на извештајот се околу 100 научници од Службата за климатски промени Коперник на Европската комисија и Светската метеоролошка организација (СМО). Целата Земја од индустријализацијата наваму се загреала во просек за околу 1,3 степени. Во Европа загревањето изнесува 2,4 степени. Освен во Исланд, каде беше посвежо од вообичаено, минатата година низ цела Европа беа забележани натпросечно високи температури.

„Температурите на океаните беа исклучително високи, нивото на морето продолжи да расте, а ледените плочи и глечерите продолжија да се топат“, објаснува Саманта Бурџис, еден од водечките автори на извештајот.

И во светот минатата година беше најтоплата од почетокот на мерење на температурите.

„И ова се случи додека концентрациите на стакленички гасови во атмосферата продолжија да растат, достигнувајќи нови рекордни нивоа во 2024 година. Од 1980-тите, Европа се загреа двојно побрзо од глобалниот просек“, нагласува Бурџис.

Поплавите и топлината ги загрозуваат луѓето и инфраструктурата

Ова има далекусежни последици. Климатските промени предизвикани од човекот „не се однесуваат само на глобалните просеци. Тие имаат последици на регионално и локално ниво“, објаснува Флоренс Рабиер, генерален секретар на Европскиот центар за среднорочни временски прогнози, кој соработува со Коперник.

Без разлика дали се работи за поплави, горештини, бури или суши: животите на приближно 750 милиони луѓе во Европа сѐ повеќе се погодени од екстремните временски услови – поттикнати од климатските промени предизвикани од човекот.

Повеќе од 220 луѓе загинаа во поплавите во Валенсија во октомври и ноември минатата година. Врнежите за неколку часа ги соборија сите претходни рекорди и уништија автомобили, куќи и инфраструктура. Штетата изнесува над 16 милијарди евра.

Пред тоа бурата Борис веќе предизвика поплави покрај илјадници километри реки во осум источноевропски земји.

Околу 413.000 луѓе беа погодени од невреме и поплави во Европа минатата година, а најмалку 335 луѓе ги загубија животите.

Бројот на денови со екстремна топлина во 2024 година беше втор по големина од почетокот на мерење на температурите. Исклучително топло и суво беше особено во Источна Европа. Југот повторно доживеа големи суши, дури и во зима.

Во Западна Европа, пак, врнеше како ретко кога од 1950 година досега. Комбинацијата од суша и обилен дожд енормно го зголемува ризикот од поплави, бидејќи тврдото, суво тло не може да апсорбира големи количества вода за кратко време. Ова брзо создава опасни струи.

На градовите им требаат повеќе заштитни мерки

„Секое дополнително делче од степенот на зголемување на температурата е важно, бидејќи ги зголемува ризиците за нашите животи, нашите економии и нашата планета. Адаптацијата е задолжителна“, рече генералниот секретар на СМО, Селест Сауло при претставувањето на извештајот.

Емисиите што ги поттикнуваат климатските промени сè уште се зголемуваат ширум светот. Но, има добра вест: во 2024 година, Европа произведе повеќе енергија од сонце, ветер и биомаса од кога било досега. 45 проценти од електричната енергија доаѓа од обновливи извори на енергија кои се поволни за климата.

Но, земјите мора да преземат мерки на претпазливост и мерки за адаптација што е можно побрзо, особено кога станува збор за заштита од поплави и топлински стрес, предупредуваат истражувачите.

Според Бурџис, долгорочното глобално затоплување над 1,5 степени може да доведе до 30.000 дополнителни смртни случаи во Европа од екстремни горештини.

Истражувачите истакнуваат и позитивен аспект – повеќе од половина од градовите во Европа сега развиваат планови да се прилагодат на екстремните временски услови и подобро да ги заштитат своите граѓани. Тука предничат Париз, Милано, Глазгов и од земјите – Холандија. Таму се прави значителен напредок во градење на објекти за заштита на климата, проширување на зелените површини за разладување на градот и мерки за заштита од поплави.

Извор: Дојче веле/ Автор: Тим Шауенберг