На сцената на Театар Комедија во Скопје на 29 јануари премиерно беше изведена претставата „Да живее Долна Дупка“ на авторот и режисер Коле Ангеловски, кој со жестока сатира коментира апсурдни ситуации во нашето општество.

Творечкиот набој на режисерот Коле Ангеловски е добро познат во Театар Комедија преку досегашните две успешни претстави на сцената. Имено, со претставата „Ах, љубов моја“ во 2012 година официјално почна да работи Театар Комедија, а во 2018 година ја постави и претставата „Не сега, драга“. Сериозен текст на границата на апсурдот носи неговата трета претстава со наслов „Да живее Долна Дупка“.

Нема потреба да образложуваме што е Долна Дупка, бидејќи гледачите на претставата лесно ќе сфатат, но од каде потекна идејата да го напишеш текстот за претставата?

– Тргнав да го пишувам текстот откако во медиумите прочитав напис дека Македонија од осамостојувањето до денес од Европската Унија како субвенции за мали општини и невладини организации добила две и пол милијарди евра, а за пола од парите не се знае каде се. Тоа ми беше појдовната точка за пишување на драмскиот текст.

Претходно имав една телевизиска серија, која имаше наслов „Аферата ладен шприцер“. И таму има еден градоначалник на мала општина во која никој не доаѓа, сите се иселиле во странство, а тој за да привлече внимание смислува да направи „шприцеријада“, бидејќи во соседните општини имало разни „пивофест“, „винофест“, „пастрмајлијафест“ и слични манифестации. Од Советот на општината го потсетиле дека во нивна близина нема ниту лозја, ниту грозје, така што немаат со што да прават „шприцеријада“. Лукавиот градоначалник рекол дека ќе земат две цистерни вино од Кавадарци, ќе донесат еден шлепер минерална вода од Битола, ќе поканат пејачка од Србија и така ќе ја направат манифестацијата.

Во тој правец го развив сценариото за серијата и планирав да го аплицирам во Филмскиот фонд, кој тогаш имаше конкурс за телевизиски серии. На конкурсот не добив поддршка, ништо не излезе од серијата, но ми остана приказната која сега ја преработив за театарска претстава.

Во меѓувреме се појавуваа наслови во медиумите кои ми помогнаа да ја доразвијам приказната. Тоа се оригинални податоци, ништо не сум измислил, туку сум ги прочитал во медиумите. Меѓу нив е и фактот дека само во 2022 и 2023 година само во Германија се отселите околу 57 илјади Македонци. Со такви податоци во мислите, додека ги шетав моите кучиња, го развив текстот за целата претстава. Многу му благодарам на директорот на Театар Комедија Дарко Спасов што со сопствени средства на театарот ми овозможи да ја поставам претставата.

Значи, на крајот излезе за претстава која зборува за злоупотреба на субвенции да нема можност да добие субвенции од државата?

– Мислам дека текстот е многу сериозен. Максимално се трудев и во текот на работата и во текот на пишувањето на текстот да направам да биде забавен, да биде смешен, да биде откачен, а во суштина текстот е тотално апсурден. Со актерите многу убаво работевме уште на читачките проби. Сите завршиле драмска академија, каде работеле по системот на Станиславски, и затоа лесно ни одеше разработката на четирите ликови во претставата. Секој лик е различен и секој си има своја биографија.

Како успеа да направиш толку точен кастинг, бидејќи актерите не глумат, туку вистински играат во претставата?

– Со Горан Ников сум работел на други претстави и знам дека е неверојатно талентиран глумец, а е невработен. Проба да влезе во неколку театри, но никаде не го примија. Затоа со Дарко се договоривме да го земеме во претставата.

Исто, Јаков Спасов за мене е вистинско изненадување. Досега сум го гледал во некои мали епизодни улоги. Во мојата претстава покажа дека може да влече главна улога. Многу е посветен и на пробите доаѓаше еден час порано за да се подготви за ликот.

Целата атмосфера при правењето на претставата ме потсети како некогаш во Драмски театар, кога се собиравме во бифе пред проба, а потоа работата одеше многу лесно. Имавме многу убав процес во кој свој голем придонес дадоа и Роберт Ристов и Жаклина Стевковска.

Театарот не дозволи да имаме било каков проблем при правењето на сценографијата и костимографијата. На совет од Дарко, ги поканивме Оливер Митковски и Андреја Ристевски да ја направат музиката, која одлично се вклопи во дејството.

Со оглед на твојата возраст, од каде црпиш инспирација и енергија за нови текстови и претстави?

– Гледам дека можам да правам претстави и си велам – зошто да не? Мојата ќерка Деспина од Париз ми прати еден сајт на кој има голем број француски текстови за претстави. Секогаш кога ќе седнам да го разгледувам си наоѓам нешто интересно што би сакал да го поставам и на нашите театарски сцени. Повеќепати ми се случило да понудам текст за поставување, да ме одбијат од театрите, но тоа не ме притиснало да запрам со работа. Ќе најдам друг текст, ќе го преведам и размислувам каде да го понудам. Досега имам преведено 60 текстови и повеќето од нив се поставени на сцена и се играни со голем број репризи.

Кога го пишуваше текстот за претставата „Да живее Долна Дупка“, размислуваше ли да понудиш некакво решение за состојбата во општеството што го опишуваш?

– Не станува збор за решение. Не верувам дека нешто ќе се смени, бидејќи е тешко да го смениме нашиот менталитет. Затоа живееме во град кој постојано е меѓу најзагадените во светот. Зошто? Затоа што ниту една власт не размислува сериозно како да се надмине проблемот. Низ цел град имаме депонии со ѓубре. Низ цел град поминуваат илјадници автомобили. Пак ќе ја спомнам Деспина, која ми кажува за француски искуства со кои во центарот на градот не е дозволено да се влезе со автомобил, или тоа е можно само за тие што живеат таму. Кај нас сите сакаат да паркираат во центарот на градот. Башка што многу автомобили се „олдтајмери“ и многу загадуваат.

Второ, корупцијата е на највисоко можно ниво и имам чувство дека не е можно да се запре тој галоп на корупција. Не верувам во решение, бидејќи во овие триесет години не гледам дека некаде работата е помрдната на подобро, а има криминал „до гуша“.

(Разговорот е објавен во „Културен печат“ број 266, во печатеното издание на весникот „Слободен печат“ на 1-2.2.2025)