Врвни економисти од 67 земји ги повикаа Обединетите нации и Светската банка итно да реагираат да го запрат досега најострото продлабочување на јазот помеѓу најбогатите меѓу најбогатите и стотиците милиони најсиромашни во светот.

Во отворено писмо до генералниот секретар на ОН Антонио Гутереш и до претседателот на СБ Аџај Банга, повеќе од 200 потписници забележуваат дека понатамошното продлабочување на нееднаквоста ќе турне стотици милиони луѓе во сиромаштија, зголемувајќи го ризикот од катастрофални последици од климатските промени и од оружените конфликти.

Во 17-те цели на ОН за одржлив развој, дефинирани и усвоени од меѓународната заедница во 2015 година, е наведено и намалување на нееднаквоста во светот до 2030 година. Економистите забележуваат дека се нужни итни интервенции и исправки, поради нееднаквото одразување на пандемијата на ковид-19 врз најбогатите и најсиромашните луѓе.

– Првпат по повеќе од четвртина век, во исто време се зголемува и екстремната концентрација на богатството и глобалната сиромаштија – се укажува во отвореното писмо, чии потписници, меѓу другите се и поранешниот генерален секретар на ОН, Бан Ки-мун, поранешната новозеландска премиерка Хелен Кларк, како и истакнатите економисти Џајати Гош, Џозеф Штиглиц и Томас Пикети.

Авторите наведуваат дека порастот на нееднаквоста главно е игнориран, а сегашните средства за следење на напредокот во решавањето на проблемот (побрз развој на приходите за 40-те отсто најсиромашни во споредба со севкупната популација) не ја имаат предвид концентрацијата на приходите и богатството меѓу супербогатите.

– Целите се важни. Важно е и лидерството. Светската банка и Целите на ОН за одржлив развој се тука за да не водат кон намалување на нееднаквоста, што му е итно потребна во нашиот поделен свет – наведуваат економистите.

Уште поамбициозни цели

Како конкретни барања се истакнуваат усвојување нов систем за пореално мерење на степенот на нееднаквоста, како и воведување уште поамбициозни цели за стеснување на јазот во богатството.

– Живееме во време на неверојатно висока економска нееднаквост. Екстремната сиромаштија и екстремното богатство се зголемуваат нагло и симултано, што не било во изминатите 25 години – се истакнува во отвореното писмо.

Во периодот од 2019 до 2020 година глобалната нееднаквост се зголемила побрзо отколку кога било досега по Втората светска војна.

– Најбогатите 10 отсто од светската популација денес прибираат 52 отсто од глобалниот приход, додека најсиромашната половина од луѓето на планетата добиваат само 8,5 отсто. Милијарди луѓе се соочени со страшни тешкотии, со глад, со високи и растечки цени на храната, додека од спротивната страна двојно се зголемил бројот на милијардери во во изминатата деценија – се предупредува во писмото.

Генералниот секретар на ОН во април објави извештај за спроведувањето на Целите за одржлив развој, при што забележа дека само 10 отсто од земјите се на пат да ги исполнат обврските во врска со намалувањето на нееднаквоста до 2030 година.

Нееднаквоста го загрозува општиот просперитет

Светската банка лани во октомври истакна дека запрел напредокот во настојувањата за намалување на глобалната сиромаштија. Претседателот Банга истакна дека некои членки, особено Германија, веќе притискаат за посериозна борба против продлабочување на јазот на распределбата на богатството.

– Знаеме дека високиот степен на нееднаквост ги поткопува нашите социјални цели и напорите за постигнување на целите за природната средина. Тој ја нагризува нашата политика, ја уништува довербата, го прекинува нашиот колективен економски просперитет и го слабее мултилатерализмот. Исто така знаеме дека без остро намалување на нееднаквоста, двојните цели за искоренување на сиромаштијата и за спречување климатски колапс ќе бидат во јасен конфликт – истакнуваат повеќе од 200 економисти од 67 земји.

Тие додаваат дека нееднаквоста не е проблем сам за себе, туку има огромни последици врз сите економски, финансиски и социјални политики.

Макс Лосон, шеф за политика за еднаквост во граѓанската организација Оксфам, предупредува дека потребата за намалување на јазот помеѓу најбогатите и најсиромашните „никогаш досега не била толку итно нужна“.

– Драматично намалување на јазот е клучно за подобар свет и за запирање на климатскиот колапс, додека сѐ уште не е предоцна – вели Лосон.

Светската банка признава дека глобалниот степен на нееднаквост денес е неприфатливо висок, при што најсиромашните луѓе во светот плаќаат највисока цена за пандемијата на ковид-19 и за економските последици од неа.

– Светската банка е решена да се бори против нееднаквоста во сите нејзини форми. Тоа е патека на која никој не смее да заостане назад. Се согласуваме дека мораме да направиме повеќе во однос на нееднаквоста и подобро да го мериме нејзиниот напредок. Идеите претставени во отвореното писмо се добредојден придонес во оваа насока – изјави портпарол на Светската банка.