Откако турскиот парламент го ратификуваше влезот на Шведска во НАТО, оставајќи ја Унгарија сама во блокадата на Стокхолм на патот кон Алијансата, Будимпешта се чини дека започна изненадувачка акција, а можеби и пресврт во својата надворешна политика.

Прво, во средата, унгарскиот премиер Виктор Орбан објави на Икс дека му рекол на генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг, дека Унгарија го поддржува влезот на Шведска во Северноатлантската алијанса.

Во четвртокот следеа нови, исто толку важни вести. Имено, Олха Стефанишина, вицепремиерка на Украина, задолжена за евроинтеграции, изјави, како што пренесува Ројтерс, дека Украина ја подготвува посетата на Орбан на Киев.

Засега се уште не е познато кога Орбан би можел да го посети Киев. Единствено е познато дека во понеделник треба да се сретнат шефот на унгарската дипломатија Петер Сијарто и неговиот украински колега Дмитро Кулеба. Според информациите на украинските власти, една од темите на нивниот разговор најверојатно ќе биде посетата на Орбан на Киев.

Досега Орбан се противеше на приемот на Украина и во НАТО и во Европската унија. Кога лидерите на земјите од ЕУ разговараа за отворање на пристапните преговори со Украина на самитот одржан во Брисел во декември, Орбан ја напушти салата, па одлуката за почеток на преговори со Киев беше донесена без негов потпис. Но, тој не стави ниту вето, како што претходно се закани, што во пракса и овозможи на Украина да ги отвори преговорите за влез во ЕУ.

Тој претходно за унгарските медиуми изјави дека е против проширување на ЕУ во Украина. Тој потсети дека ова е земја која е во војна и која не е подготвена за предизвиците што ги носи членството во Унијата.

Доколку и кога се случи посетата на Орбан на Украина, тоа ќе биде прва посета на унгарски премиер на североисточниот сосед на Унгарија од почетокот на руската инвазија. Унгарија и Украина делат околу 140 километри граница, која до крајот на Студената војна била граница меѓу Унгарија и СССР.

Меѓутоа, и малцинствата се поделени. Имено, меѓу 150.000 и 160.000 етнички Унгарци живеат во Закарпатската област, најзападниот регион на Украина.

Низ историјата овој регион припаѓал на унгарската држава, а по Првата светска војна бил припоен кон новосоздадената Чехословачка. Прага, сепак, го изгубила Закарпатскиот регион во 1939 година, кога повторно ѝ се придружил на Унгарија, со која управувал регентот, адмирал Микос Хорти. По Втората светска војна, во која Унгарија се борела на страната на силите на оската, Закарпатскиот регион бил припоен кон Украина, односно кон тогашниот СССР.

Орбан постојано ја критикуваше позицијата на унгарското малцинство во Украина, тврдејќи дека Киев не ги почитува неговите права и сака да ги асимилира Унгарците таму. Иако Украина оттогаш го промени спорниот закон за образование, кој дозволуваше двојазично образование во училиштата, Будимпешта сепак тврдеше дека положбата на Унгарците во таа земја не е задоволителна.

Украинско малцинство исто така живее во Унгарија, иако е значително помало од унгарското малцинство во Украина. Според достапните податоци, сега има околу 25.000 членови. Сепак, оваа бројка е сомнителна, бидејќи вклучува дел од Украинците кои се бегалци во Унгарија од воено разурната Украина, како и украински работници кои дојдоа во Унгарија уште пред избувнувањето на руско-украинската војна.

Претходните пописи покажаа дека од 5.000 до 8.000 етнички Украинци живееле во Унгарија. Украинците во Унгарија претежно живеат на истокот на земјата, во близина на границата со Украина.

Спорот меѓу Орбан и украинскиот претседател Володимир Зеленски дојде до израз во првите денови од руската агресија врз Украина во февруари 2022 година. Иако Унгарија ја осуди руската агресија и, како и ЕУ во целина, воведе санкции кон Москва, Орбан продолжи да одржува добри односи со рускиот претседател Владимир Путин.

Згора на тоа, во летото 2022 година, во екот на војната во Украина и воведувањето санкции против Русија, Сијарто ја посети Москва и договори нови, уште поголеми испораки на руски гас за Унгарија.

Будимпешта се бореше и за ослободување од примената на санкциите за руската нафта, тврдејќи дека е целосно зависна од руските енергетски извори и дека ќе бидат потребни години за да ги обучат нејзините рафинерии за преработка на нафта од други делови на светот. Ја продолжи соработката со Русија и во нуклеарната енергија.

Унгарија на состаноците на ЕУ нагласи и дека нема намера да воведе нови санкции против Русија. Сепак, она што најмногу ги налути лидерите на ЕУ беше одлуката на Орбан да го блокира пакетот помош од 50 милијарди евра на ЕУ за Украина.

Треба да се каже и дека Унгарија одби да и обезбеди воена помош на Украина во одбрана од руската агресија. Тоа е потег што не го презеде ниту Турција, исто така членка на НАТО, чиј претседател Реџеп Таип Ердоган, исто така, продолжува да одржува добри односи со Путин, и кој обезбедува воена и политичка помош за Украина.

Оваа политика на Унгарија го налути Киев. Иако повремено ги посетува европските и светските метрополи, Зеленски не ја посети Будимпешта, исто како што унгарскиот премиер не го посети Киев од почетокот на војната во Источна Европа.

И покрај тоа, Унгарија прими голем број украински бегалци. Повеќето од нив заминаа во други европски земји, но многумина останаа во Унгарија.

Според податоците на Евростат од крајот на ноември минатата година, вкупно околу 34.000 украински бегалци нашле засолниште во Унгарија.

Наскоро ќе видиме дали најавената посета на Орбан на Киев и неговата средба со Зеленски ќе доведат до подобрување на моментално лошите унгарско-украински односи, но и до оддалечување на Орбан од Путин, на што се надева Западот.

Во Киев секако се свесни дека без добри односи со Будимпешта нема да гарантираат влез во ЕУ, бидејќи за прифаќање на нови членки потребна е согласност од сите постоечки. На крајот на краиштата, самиот Орбан изјави, откако Европскиот совет го одобри почетокот на преговорите со Киев во декември, дека преговорите се долгорочни и дека Будимпешта секогаш може да ги блокира.

Од друга страна, очигледно е дека Будимпешта е под зголемен притисок од другите членки на ЕУ и НАТО да ги ублажи односите со Киев, како и со Стокхолм, чија единствена кочница на патот кон НАТО е самата Унгарија. Најверојатно најавената средба меѓу Кристерсон и Орбан ќе придонесе за смирување на тензиите во односите меѓу Унгарија и Шведска, како што сега односите меѓу Стокхолм и Анкара конечно можат да започнат по нагорна траекторија. Затоа, може да се очекува дека унгарскиот парламент конечно ќе го ратификува влезот на Шведска во НАТО во февруари.

Во сето ова, во преговорите останува прашањето за финансиските санкции што ЕУ ги воведе кон Унгарија. Некои од овие санкции беа укинати на крајот на минатата година, но некои се уште се во сила.

Несомнено е дека Орбан, како и досега, промената на досегашната политика ќе ја условува со целосно укинување на санкциите, но и со поинаков третман на Будимпешта во институциите на ЕУ, бидејќи Унгарија е таа што треба да го преземе претседавањето со Унијата од Белгија во втората половина од годинава.