Повеќе од 13 милиони луѓе ширум светот се родени со помош на вонтелесно (ин витро) оплодување и го должат својот живот на оваа медицинска технологија. Денес, на секои 35 секунди се раѓа едно дете зачнато преку АРТ (асистирани репродуктивни технологии), при што вонтелесното оплодување е најчесто користената метода – јајце-клетката се оплодува со сперматозоид надвор од телото, во лабораторија, пишува „Саенс алерт“.

За да утврдат колку деца се зачнати со АРТ од почетоците на оваа технологија, меѓународен тим научници ги собра здравствените податоци од 101 држава.

Според нивните проценки, до 2018 година биле родени помеѓу 10 и 13 милиони деца, а прелиминарните податоци за периодот од 2018 до 2023 година укажуваат на дополнителни 3 до 4 милиони новородени.

„Секоја година правиме процена за бројот на родени деца во претходните 12 месеци, но никогаш досега не сме направиле севкупна анализа наназад со конзистентна методологија и со екстраполација на податоци каде што ги нема“, вели водечката авторка Георгина Чејмберс, епидемиолог од Универзитетот Нов Јужен Велс.

Иако проценките не се совршени, Чејмберс и нејзиниот тим велат дека тие претставуваат „разумна и веродостојна приближна бројка“ заснована на „најиздржаните достапни податоци“.

Студијата, објавена во списанието „Фертилити енд стерилити“, ги користи податоците на Меѓународниот комитет за следење на асистирани репродуктивни технологии.

Австралија била првата земја во светот што воспоставила официјален регистар за вонтелесно оплодување, уште во осумдесеттите години. Подоцна го следеле и други, побогати земји, но некои, како Сингапур, сè уште немаат формален регистар, а во Кина тој пристигнал со значително задоцнување.

Дури и во држави со постоечки регистри, некои клиники не поднесуваат извештаи до комитетот, како што е случајот во САД, Индија и делови од Африка.

За да ги пополнат празнините во податоците, научниците ја пресметале бројката на клиники во секоја земја и врз основа на тоа процениле колку често се применува АРТ. Во пресметките ги вклучиле и стапките на спонтани абортуси таму каде што се пријавувале само бремености, а не и породувања.

Резултатите покажуваат дека во последните 40 години, во 101 земја, се родени помеѓу 9,4 и 12,4 милиони бебиња со помош на оваа технологија, при што најголем пораст се забележува по почетокот на 21 век.

Европа предничи со помеѓу 3,6 и 4,5 милиони родени деца, потоа следи Азија со 3 до 4 милиони, а Северна Америка со 1,4 до 1,6 милиони.

Во изминатите две децении, технологијата значително напредувала – станала поевтина, побезбедна и поуспешна. Иако не гарантира успех, податоците од Велика Британија покажуваат дека стапката на бремености со замрзнати ембриони се искачила од 7 отсто во деведесеттите години, на 36 отсто во 2021 година.

Повеќе не е потребно да се пренесуваат повеќе ембриони одеднаш за да се зголеми шансата за бременост. Тоа резултирало со значително намалување на бројот на близнаци и тројки зачнати со оваа метода.

„Денес, во повеќе од 93 отсто од циклусите на вантелесно оплодување се применува трансфер на само еден ембрион, што доведува до стапка на повеќекратни бремености пониска од 3 отсто. Како што сè повеќе бебиња се раѓаат на овој начин, се надеваме дека пристапот до безбедна и квалитетна нега ќе стане поправеден на глобално ниво“, вели Чејмберс.

Намирници што влијаат поволно врз плодноста на жената