Акциите на Министерството за внатрешни работи и истрагите што ги отвори Обвинителството за високи функционери од минатата власт, меѓу кои се и поранешниот вицепремиер Артан Груби и поранешниот директор на РЕК Битола, Васко Ковачевски и други лица кои биле на функции од пониски ешалони, доколку бидат докажани во судски постапки, сепак ќе завршат со поблаги казни.

Освен што и двајцата се во бегство, за нив важат контроверзните измени на Кривичниот законик кои беа донесени во септември 2023 година со гласови на СДСМ и ДУИ, но и со обвинувања од тогашната власт кон ВМРО-ДПМНЕ дека токму тие обезбедиле кворум на седницата.

Додека премиерот Христијан Мицкоски најавува нов Кривичен законик, а сегашниот опозициски лидер, Венко Филипче отпосле призна дека згрешиле, и функционерите што ги гонеше минатата власт и овие сега, поминуваат „полесно“, особено ако им се погоди член кој бил сменет во Кривичниот законик кој е сега на сила.

Овие предлог-измени што тогашната влада ги поднесе во Собранието и сè уште се на сила, ги намалија казните во членот 353 кој се однесува на злоупотреба на службената положба и овластување, кој најчесто се користеше за гонење службени лица и функционери, како и намалување на казните за делото злосторничко здружување од членот 394, што повлекува порано застарување на кривичните дела.

Поранешниот вицепремиер е осомничен за кривично дело „Проневера во службата од член 354 став 3“, дело за кое нема измени во актуелниот КЗ, но на пример поранешниот директор, Васко Ковачевски се гони за „Несовесно работење во службата“, член кој беше ревидиран и за којшто сега е предвидена пониска казна.

Мицкоски најавува дека борбата со криминалот ќе продолжи, се водат десетици случаи, но сè уште нема абер за нов Кривичен законик кој ќе ги врати казните за функционерите, па така и за оние кои ќе се гонат во блиска иднина, ќе важат поблагите санкции.

Мицкоски во интервју за централниот дневник на МТВ изјави дека Кривичниот законик кој го донела претходната Влада на СДСМ и ДУИ всушност значи амнестија од сторениот криминал.

– Овој Кривичен законик ваков каков што е ќе значи амнестија условно кажано за дел од сторениот криминал за којшто постои основано сомнение и докази дали во фаза на истраги или во судска фаза. Зошто? Затоа што овој Кривичен законик за тие случаи е поповолен и согласно Уставот тие си го гледаат поповолниот, и тоа ќе значи застарување на дел од делата, без разлика дали ние ќе носиме нов, не може новиот да го надсинхронизира овој што е постојан. Така што оние кои мислеа да си направат ваков тип на услуга, си направија. И тука не треба да имаме дилеми – изјави премиерот Мицкоски.

Нови истраги – стари казни

Тој најави носење на Кривичен законик кој ќе биде базиран на искуствата на земјите членки на Европската Унија.

– Таков еден Кривичен законик треба да се донесе, не велам не. Но, ќе повторам, ваков каков што е денеска, овозможува дел од предметите што се во судски процеси или во истрага за кои постои основано сомневање и докази дека е сторен криминал, да застарат. И нов закон да повторам, не може да ги врати тие дела. Така што да заклучам, оние кои сакале со тие измени на тој закон, којшто моментално е важечки, да си обезбедат условно кажано политичка амнестија на криминал или вистинска амнестија на криминал, си ја завршија работата. Нов закон базиран на европски искуства ќе биде дел од сеопфатната реформа на судството и обвинителството кај нас. И да, планираме такво нешто да направиме – дециден е премиерот Мицкоски.

Пред повеќе од еден месец Министерството за правда соопшти дека го завршило изготвувањето на новиот КЗ и тој е испратен на разгледување до Европската комисија.

– По добивањето на мислењето од Европската Унија, работната група во рамките на Министерството за правда ќе одржи средби за вградување на добиените мислења, по што ќе се одржат јавни расправи и текстот на Законикот ќе биде доставен во владина и собраниска постапка за донесување на новиот Кривичен законик – изјавија од Министерството кога беа пратени предлог-измените.

Според нашите информации од МП досега нема повратен одговор од Европската комисија и нема ништо ново за предложените измени.
Од Владата не одговорија конкретно на нашето прашање дали ќе се прави целосно нов Кривичен законик или ќе остане верзијата на работната група што е испратена на мислење во ЕК.

– Потребен е нов Кривичен законик кој ќе биде дел од сеопфатната реформа на судството и обвинителството, кој ќе помине низ јавна и експертска расправа. И истиот да е базиран на искуствата од земјите членки на Европската Унија усогласени со нашето законодавство. Доколку сакаме да воспоставиме систем на вистински вредности, да имаме функционални институции, законите мора да важат подеднакво за сите и секој кој се огрешил соодветно да биде санкциониран, без разлика на неговиот статус во општеството, политичката или национална припадност – одговорија од Владата за „Слободен печат“.
Новата заменик-претседателка на СДСМ, Фани Каранфилова Пановска повика што поскоро текстот на новиот КЗ да влезе во собраниска процедура и во широка јавна дебата и според неа, партијата ја платила цената за оваа грешка.

Нов Кривичен законик

-Измените на Кривичниот законик се гласаа во Собрание, сите знаеме кој крена рака. Апсолутно стојам на ставот дека владата на СДСМ и тогашното мнозинство во Собранието сериозно потфрли со измените на Кривичниот законик и тоа е една од научените лекции и веројатно една од клучните причини за поразот на СДСМ на изборите. Сега во меѓувреме, во Министерството за правда веќе подолго време се работи на нов текст на Кривичен законик. Ние го повикуваме Министерството за правда, заедно со целата експертска јавност и дел од работната група, и она што го работат со поддршка на билатералните донатори, тој текст на законот што е можно побрзо да се појави во собраниска процедура и низ една широка јавна расправа да видиме како треба да изгледа новиот текст на Кривичниот законик – рече таа во телевизиско интервју.

„Слободен печат“ ги анализираше предлог-измените на КЗ коишто беа објавени на ЕНЕР во делот на „злоупотреба на службената положба“ и од она што може да се заклучи е дека се враќа фамозниот став пет од овој член, минимално сменет и се воведува нов член „Злоупотреба на јавните набавки“, но официјално нема потврда дека власта ќе остане на овој КЗ.

Европската комисија во најновиот извештај за напредокот на земјава, препорача да се донесе нов Кривичен законик (КЗ) во согласност со правото на ЕУ и меѓународните стандарди.

-Измените на Кривичниот законик од септември 2023 година ја ослабнаа правната рамка, негативно влијаејќи на гонењето на корупцијата, особено во случаите на високо ниво. Многу тековни случаи беа прекинати или поради истечен рок на застареност или поради тоа што конкретни прекршоци, како што е злоупотребата на службената положба при јавните набавки, веќе не постојат – се вели во извештајот на ЕК.