Леонардо да Винчи (1452-1519) бил познат сликар, скулптор, архитект, инженер, научник и пронаоѓач кој оставил трајно наследство на човештвото. Затоа меѓународен тим истражувачи работи на проект за составување генетски профил на ренесансниот гениј, а со следење на неговото потекло низ 21 генерација и споредување на ДНК-та на живите потомци со остатоци од семејна гробница, тие се приближуваат кон составување на ДНК-та на Леонардо да Винчи.

Доколку е успешен, напорот би можел да обезбеди богатство од информации за здравјето и креативноста на Леонардо, како и да помогне во утврдувањето на автентичноста на некои од неговите дела, пишува „Сајенс Дејли“.

Во новата книга „Генеалогија Да Винчи. Генеалогија и генетика за ДНК-та на Леонардо“, експертите Алесандро Вецози и Ањезе Сабато од Здружението за наследство на Леонардо да Винчи во Винчи, ги презентираат наодите од 30-годишно генеалошко истражување кое кулминираше со револуционерни сознанија. Објавена со поддршка на Општина Винчи, книгата документира комплексно семејно дрво кое датира од 1331 година, опфаќа 21 генерација и вклучува над 400 лица. Ова дело ги поставува темелите за една од најнапредните историско-генетски студии некогаш преземени: реконструкцијата на генетскиот профил на Леонардо.

Детална анализа на изворите

Преку прецизна анализа на изворите и архивските документи – сега објавени во книгата – Векози и Сабато успешно ги реконструираа гранките на семејството на кое му припаѓал Леонардо, вклучувајќи ја идентификацијата на 15 директни машки потомци, генеалошки поврзани и со таткото на Леонардо и со неговиот полубрат Доменико Бенедето.

Ова му овозможи на Давиде Карамели, координатор на Проектот за ДНК на Леонардо за антрополошки и молекуларни аспекти и директор на Одделот за биологија на Универзитетот во Фиренца, да подложи шест од овие потомци на ДНК тестирање, заедно со форензичкиот антрополог Елена Пили. Нивната анализа покажа дека сегменти од Y хромозомот – што се користат за идентификување на поединци – се совпаѓаат кај овие мажи, потврдувајќи го генетскиот континуитет на машката линија на Да Винчи, барем до 15-тата генерација.

Авторите, исто така, го потврдија постоењето на семејна гробница на Да Винчи во црквата Санта Кроче во Винчи, каде што во моментов се во тек археолошки ископувања. Ова би можело да биде местото на погребување на дедото на Леонардо, Антонио, чичкото Франческо и неколку полубраќа – Антонио, Пандолфо и Џовани.

Раководителите на ископувањата, антрополози од Универзитетот во Фиренца, Алесандро Рига и Лука Баки, пронајдоа фрагменти од коски, од кои некои беа датирани со радиојаглерод. Еден примерок, чија возраст се совпаѓаше со онаа на претпоставените роднини на Леонардо, беше подложен на палеогеномска анализа. Прелиминарните резултати од Карамели и молекуларниот антрополог Мартина Лари укажуваат дека поединецот бил машки.

– Потребни се дополнителни детални анализи за да се утврди дали извлечената ДНК е доволно зачувана. Врз основа на резултатите, можеме да продолжиме со анализата на фрагментите од Y хромозомот за споредба со сегашните потомци – рече Карамели.

Доколку хромозомот Y на живи потомци се најде и во постари остатоци во гробниците на црквата во Винчи, тоа би ја поддржало точноста на записите за татковство, историската реконструкција на лозите утврдени преку регистрите на смртни случаи и би овозможило подетално испитување на биолошкиот материјал што му се припишува на Леонардо, како и трагите оставени во неговите оригинални ракописи или други дела, што потенцијално би можело да доведе до реконструкција на неговата ДНК.

Реконструкција на семејната лоза

Започнат во 2016 година и координиран од Универзитетот Рокфелер во Њујорк, проектот ДНК на Леонардо да Винчи ги вклучува Џ. Крег Вентер од Калифорнија, Универзитетот во Фиренца и други институции, со поддршка од фондациите Ахелис и Бодман (Њујорк), Ричард Лаунсбери (Вашингтон) и други јавни и приватни партнери. Научната почетна точка на тимот беше хипотеза едноставна колку што беше и клучна: да се проследи Y хромозомот, кој се пренесува непроменет од татко на син.

– Нашата цел во реконструкцијата на семејното дрво на Да Винчи до денес, додека ги зачувуваме и оценуваме локациите поврзани со Леонардо, е да овозможиме научно проучување на неговата ДНК. Со пронаоѓање на ДНК-та на Леонардо, се надеваме дека ќе ги разбереме биолошките корени на неговата извонредна визуелна острина, креативност, па дури и аспекти на неговото здравје и причина за смрт – вели Вецози.

– Дури и мал отпечаток од прст на страница може да содржи клетки за секвенционирање. Биологијата на 21 век ги поместува границите помеѓу непознатото и непознатото. Наскоро, би можеле да имаме информации за Леонардо и други историски личности за кои некогаш се верувало дека се изгубени засекогаш – рече Џеси Х. Аусубел од Универзитетот Рокфелер и директор на проектот.

Тајната вечера

Откритијата во книгата одат подалеку од генетиката. Во 21 поглавје, книгата ги води читателите на ригорозно и фасцинантно патување низ генеалогијата, историјата и географијата за да ја откријат повторно околината што го обликувала Леонардо.