На најголемиот германски остров Риген во Балтичкото Море, омилено и многу посетувано летувалиште, луксузните апартмани со застаклени балкони со поглед на морето буквално ги делат ѕидовите со остатоците од некогашното нацистичко одморалиште.

Огромниот комплекс наречен „Прора“ се состои од низа шесткатни згради само 150 метри оддалечени од морето кои го следат крајбрежјето во должина од 4,7 километри. Нацистичката визија за одморалиште со десет илјади двокреветни соби е градена помеѓу 1936 и 1939 година.

Овој сега контроверзен, но типичен пример на архитектурата на Третиот рајх го дизајнирал Клеменс Клоц, а изградбата ја надгледувал архитектот на Хитлер, Алберт Шпер. Концептот го осмислил во раните 1930-ти Роберт Леј, раководител на нацистичката идеолошка програма „Kraft durch Freude“ („Сила низ радоста“), поттикнат од идејата дека секој работник заслужува одмор на плажа.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Irina Kobzar (@irina_kobzar88)

Така, секоја соба имала поглед на море, два кревета, гардеробер и мијалник. Во скромниот план од 2,5 на 5 метри немало повеќе место, па на секој кат имало заеднички бањи – без поглед на море. Одморалиштето имало, или требало да има, комунални трпезарии и бројни простори за културни настани, забава и спорт.

Одморалиштето кое всушност не било одморалиште

Во изградбата учествувале сите поголеми градежни компании од Третиот рајх и речиси девет илјади, се разбира, принудени работници. Со избувнувањето на војната во 1939 година, тие биле префрлени во фабрики за оружје, а првото од петте планирани одморалишта на Хитлер, останало празно. Биле изградени осум станбени блокови, кино и театар, но базените и фестивалската сала не биле завршени.

Поминале децении пред џиновскиот армирано-бетонски комплекс да заживее како одморалиште, но и тогаш на раб на скандал. За време на војната во „Прора“ биле сместени бегалците од Хамбург. На крајот на војната, оние од Источна Германија, па кога советската армија го окупирала островот – и нивните артилериски бригади биле сместени таму. Во средината на 1950-тите, по создавањето на Националната народна армија, одморалиштето станало воена база.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Prora (@erholungsort.prora)

По обединувањето, во Прора биле сместени бегалците од Хрватска и Босна и Херцеговина, а потоа дел од комплексот бил претворен во хотел за млади. Во 1994 година, „Прора“ беше прогласена за културно наследство, а за да биде обновена, беше продаден блок по блок на различни приватни инвеститори.

Денес, поголемиот дел од комплексот навистина е трансформиран во луксузно одморалиште со хотели и апартмани (собите се поврзани и бањите повеќе не се делат) наречено „Нова Прора“. Центарот за документација „Прора“, кој се пресели во еден од блоковите во 2000 година, не може доволно да ја нагласи опасноста од ваквиот третман на комплексот и неговата историја, бидејќи, како што тврдат, развојот на одморалиштето ја реализира оригиналната идеја на Хитлер.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Jocke Lundberg (@jocke_lundberg_666)

Други тврдат дека работата не е толку сериозна бидејќи целта на „Прора“ отсекогаш требало да биде исклучиво за туризам, па без разлика што идејата била на Хитлер, тие не гледаат никакви негативни конотации поврзани со реновирањето на нацистичкото одморалиште. Најчесто тоа се оние кои продаваат станови за речиси милион и пол евра…