Ниту три децении од војната, ниту целата помош од меѓународните фондови и организации, не беа доволни за да се отстрани опасноста што им се заканува на граѓаните и да се ослободи БиХ од скриените мини.

Се проценува дека приближно 170.000 мини се уште се присутни низ цела БиХ, покривајќи површина од речиси 822 квадратни километри, пренесува Независне новине.

Сигурно е дека БиХ нема да може да ги исполни своите обврски до март 2027 година, откако роковите за целосно отстранување на мини останати од војната беа одложувани неколку пати.

Центарот за акција против мини на БиХ планира да поднесе ново барање до Комитетот за спроведување на обврските за продолжување на овој рок.

Следната година, Центарот за акција против мини планира да врати површина од 75 квадратни километри на населението за безбедна употреба, со нетехнички активности за истражување на 70,5 квадратни километри, заедно со континуирана кампања за предупредување од мини, која ќе предупреди 70.000 луѓе во 2026 година.

Планирано е и поставување на 4.500 знаци за предупредување од мини. Ризиците што би можеле да го загрозат спроведувањето на планот вклучуваат недостаток на средства, недостапни или нефункционални евиденции за минските полиња и сè потешко идентификување на преостанатите мински полиња поради недостаток на релевантни информации по текот на времето и смртта на информаторите, како и недостаток на законски прописи и подзаконски акти, како и човечки ресурси и опрема за работа.

„На крајот од војната, силите на ООН ја дефинираа количината на мини на територијата на БиХ. Теоретски и воено. Тоа беше елемент за многу истражувања, докторати, теоретски дискусии, и во суштина, пипалото, кучето како најдобар пријател на човекот и оклопните возила се вистинското средство за чистење на мини“, вели за Аваз Русмир Ханиќ, експерт за деминирање.

Зборувајќи за причините за бавноста во елиминирањето на оваа опасност, Ханиќ вели дека стандардите што се применуваат ги казнуваат деминерите, а не оние што поставиле мини, додека системот за деминирање на БиХ се уништува – нема кучиња, нема машини за минско поле, нема деминери.

„Сега странските компании повторно доаѓаат да се занимаваат со деминирање, бидејќи не знаеме како да го правиме тоа. Деминерите во меѓувреме го обезвреднија сопствениот бизнис, од кој живеат, до тој степен што просат по улиците. Во сите овие години, никој не вовел економски параметри во деминирањето – продуктивност, економија… па затоа сè повеќе пари беа насочени кон „перење“ и документација, а деминирањето беше секундарна активност“, истакнува Ханиќ.

Од 1992 до 2024 година, 8.471 лице беа убиени од мини, касетна муниција или експлозивни направи останати од војната во БиХ. 6.391 лице беа убиени од мини за време на војната. Од 1996 до 2024 година, 1.781 лице беа убиени во експлозии на мини во БиХ, од кои 624 беа фатални. Туристички водич за БиХ

Минатата година немаше инциденти поврзани со експлозии на мини.