
Мајките во Србија добиваат дополнителен стаж за мајчинство
Мајките во Србија добиваат посебен стаж за мајчинство – бенефиции кои директно влијаат на износот на нивната пензија. Србија се приклучува на европскиот тренд во признавањето на родителскиот придонес преку пензискиот систем. Со измените на Законот за пензиско и инвалидско осигурување, мајките во Србија ќе имаат право на посебна стаж, што ќе им донесе повисока пензија.
Препорачано
Посебен стаж ќе им се признае на мајките со едно или две деца од 2032 година, додека мајките со три или повеќе деца можат веднаш да аплицираат. На мајките со едно или две деца ќе им бидат доделени шест месеци или една година посебен стаж, додека мајките со три или повеќе деца можат да добијат стаж за дури две години.
Овој стаж не е услов за пензионирање, но е вклучен во вкупниот пензиски стаж и значително влијае на износот на пензијата. Практично, повисокиот коефициент се пресметува на крајот, што значи дека жена со 30 години стаж ќе се смета како да работела 32 години, со што ќе добие повисока пензија.
За да може мајката да го оствари ова право, треба да поднесе барање до надлежната филијала на Фондот за ПИО. Србија го воведе овој систем по примерот на многу европски земји кои активно ја признаваат родителската работа во рамките на пензискиот систем – објави Мондо.
Германија има таканаречена „пензија за мајчинство“ (Mütterrente). Од 2014 година, на мајките на деца родени пред 1992 година им се доделуваат дополнителни години, што автоматски го зголемува износот на пензијата. Татковците, старателите и бабите и дедовците исто така имаат право на оваа пензија. Со најновите измени, од 2027 година, се проценува дека околу 10 милиони жени ќе имаат корист од надоместок од 20 евра месечно по дете.
Во Австрија родителите кои го напуштаат пазарот на трудот за да се грижат за децата не ја губат пензијата. Законот предвидува дека времето поминато во грижа за децата се смета како да биле вработени, што им гарантира повисока пензија. За секое дете се признава до четири години работен стаж, а државата им исплаќа на родителите основен износ од 2.300 евра месечно на нивната пензиска сметка. Од 2005 година, постои и опција за „поделба на пензијата“, каде што родителот што работи може да префрли до половина од своите пензиски исплати на сметката на родителот кој се грижи за детето.
Во Франција реформата на пензискиот систем од 2023 година овозможува 10% повисока пензија за оние кои родиле или одгледале најмалку три деца. И мајките и татковците имаат право на бонусот, а тој се однесува на основната пензија. Оваа мерка, која постоеше за вработените, сега е проширена и на хонорарните работници, како што се лекарите, адвокатите и фармацевтите.
Шведска им доделува на родителите посебен пензиски кредит (pensionsrätt för barnår) за првите четири години од животот на детето. Овој кредит функционира како дополнување на личната пензиска сметка на родителите и се доделува ако приходот е намален поради грижа за децата. За да се смета кредитот, родителот мора да има најмалку пет години пријавен приход во текот на својот живот. Европските земји јасно велат дека родителската работа е општествено важна и дека не смее да се „казнува“ со пониска пензија. Србија, со воведување слични мерки, се приближува кон оваа практика, која ја признава и вреднува улогата на родителите во општеството.