Кога американскиот претседател Џо Бајден ќе го спомене некого, во писмена форма, тој многу брзо влегува во игра! И, тоа е токму случајот со поранешниот учесник на Рамбује и познатиот публицист Ветон Сурои, кој беше назначен за советник на преговарачкиот тим на Владата на Косово во дијалогот со Србија, објави српскиот портал Блиц.рс.

Веќе некое време на политичките маргини се шушка дека премиерот на Косово, Албин Курти, го повикал Сурои да се врати на политичката сцена. Шпекулациите прераснаа во официјални вести, па Сурои лично откри дека бил ангажиран како „надворешен советник за потребите на преговарачкиот процес“.

– Тоа е интерактивен процес кој, како и секоја постапка на советување, има размена на мислења. Ова е само процес на преговори. На владата и беше понуден одреден број луѓе, владата побара одреден број луѓе, беше постигнат договор и се создаде овој тим – рече Сурои.

Тој веднаш ја искористи можноста да го критикува поранешниот косовски претседател Хашим Тачи и го обвини за „узурпирање“ на преговарачкиот процес со Белград и нанесување штета на Приштина.

Фактот што Сурои веднаш го нападна Тачи не е изненадување, имајќи предвид дека пред три години тој го одби медалот од него и го критикуваше секој потег на поранешниот водач на ОВК. Изненадување е што тој се враќа во политиката, но не и за оние кои внимателно ја следеа кампањата за претседател на Соединетите држави.

Токму тогаш, во октомври 2020 година, се појави документот „Визија за односи со Албанија и Косово“. Му се припишува на Бајден, а вниманието го привлече петтата реченица од документот, во кој тој го споменува ни помалку ни повеќе туку – Сурои.

„Ветон Сурои, поранешен косовски политичар и преговарач за независноста на Косово“, рече за него Бајден: „Тој беше момче во Вашингтон на кого можевме да му се јавиме дури и во раните 90-ти“.

Близу до косовската опозиција

Кој е Сурои? Што може да очекува Србија од тимот во кој се наоѓа? Во која насока може да го „турка“ дијалогот?

Дел од одговорите на овие прашања веќе ги даде самиот Сурои. Тој претходно рече дека „Косово е независно“, а сега рече дека дијалогот мора да заврши „со целосно нормализирање на односите меѓу Косово и Србија, рамноправно Косово кое живее во мир со своите соседи и што ја отвора вратата за интеграција во НАТО и ЕУ ”

Тој исто така откри дека не гледа поволно во формирањето на Сојузот на српски општини (ЗСО), на што Приштина се обврза со Бриселскиот договор.

– Движењето „Самоопределување“ со право се спротивстави на прашањето за обединување на општините со српското мнозинство, заедно со другите опозициски партии – рече Сурои.

Тој е многу близок до таа опозиција и не се двоумеше да го покаже тоа, па на парламентарните избори во 2019 и 2020 година, кога се залагаше за победа на Самоопределување и Демократскиот сојуз на Косово.

Учесник во преговорите во Рамбује

Тој се смета за водечки интелектуалец во Косово, беше поборник за мир во текот на 90-тите и истакната личност во граѓанскиот сектор на Косово. Во годините пред распадот на Југославија, тој беше претседател на втората најсилна политичка партија во Косово, парламентарната партија.

Тој е основач на најголемиот албански дневен весник Коха Диторе и независната телевизија КТВ, партијата ОРА. Учествуваше во мировните преговори во Рамбује (1999), и го потпиша тој нереализиран договор и беше дел од преговорите за статусот на Косово во Виена (2005-2007).

Противник на разграничување

Во тоа време, во 2004 година, тој ја основаше Реформистичката партија ОРА, но се повлече од функцијата претседател по изборниот дебакл во 2007 година.

Косовскиот печат напиша дека тој му се понудил на премиерот Хашим Тачи за претседател на Косово во 2011 година, но тоа остана во сферата на шпекулациите. Она што се случи јавно беше дека седум години подоцна тој ја одби наредбата од Тачи, со образложение дека му нанел голема штета на Косово.

Тој не го поштеди дури подоцна, рече дека надвор од повеќепартискиот систем на Косово има само уцени за ДПК на Тачи и дека треба да ја напушти власта.

Тој беше во Белград пред две години, кога во интервју за „Блиц“ го критикуваше воведувањето даноци, тој се залага ЕУ да преземе посериозна улога во преговорите и оцени дека концептот на разграничување е „пристап на столб“. Тој подоцна оцени дека една од пречките за развојот на Косово е „Србија со проруска политика, вооружување и мешање во ситуацијата на Косово“.

Не му се допаѓаше несогласувањето меѓу Брисел и Вашингтон околу дијалогот, во времето на Доналд Трамп и посочи дека „без“ САД, како што се гледа во последната деценија, нема решение за ова прашање за признавање на Косово од страна на Србија.

Влијание врз Курти

И тој би можел да влијае на тоа решение од сега па натаму, како и на создавањето на идејата за соработка на албанската страна, која во моментов не постои, забележува директорот на Форумот за етнички односи, Душан Јањиќ.

– Сурои ќе има големо влијание врз Курти, а истовремено има и голем лобистички капацитет и ќе биде важна лост за усогласување на постапките на Албанците од Прешево, Бујановац и Медвеѓа со потезите на Косово – оценува Јањиќ.

Со неговото вклучување, Приштина испрати јасен сигнал за дисконтинуитет со политиката на Тачи, додаде тој.

– Косово со Сурои во тимот добива многу, и тоа значи многу дека ако треба да се направи потег што отстапува од вообичаеното, тој може да има важна улога. Исто така, ќе биде важна неговата позиција во врска со тужбите за геноцид, имотни побарувања и создавање на преговарачка позиција – заклучува Јањиќ.

Извор: Блиц.рс