Случајот „Вијадукт“ отвори бројни контроверзии за тоа колку слични вакви проблеми ѝ се закануваат на Босна и Херцеговина. Иако ентитетот на властите во БиХ, Република Српска, во 2017 година знаеше дека мора да плати побарувања за раскинување на договорот за концесија, тие не го сторија тоа осум години. Тие само акумулираа интерес.

На крајот, донесени се одлуки од Меѓународниот центар за решавање на инвестициски спорови во Лондон и Арбитражниот совет во Вашингтон, според кои Босна и Херцеговина е обврзана да ѝ исплати обесштетување на словенечката компанија во износ од 46.597.139 евра, со дневна камата од 9.000 евра.

Многумина во овој пример ја видоа својата шанса да се збогатат, бидејќи властите и институциите не реагираа навремено за да се спречи овој несфатлив пропуст. Дали е тоа намерно и планирано или водено од незнаење и мрзеливост, случај со крајно штетен исход за буџетите на различни нивоа на административно поделена земја, веројатно ќе утврдат судските органи.

Јасно е дека станува патоказ за тоа како компанија без посебни референци може да добие концесија во Босна и Херцеговина за различни природни ресурси, пишува „АлЏезира Балканс“.

Словенците, додуша со многу поголемо искуство и неспорно знаење, се актери во друг арбитражен случај. Електрогосподарство Словенија (ЕГС) води арбитражна постапка против БиХ и бара нејзини инвестиции во рудникот Угљевиќ и термоцентралата (RiTE), кои се направени во периодот на заедничката држава.

Износот на побарувањето е 695.175.000 евра, а откако не се исплатени првичните средства од 245 милиони конвертибилни марки (125,25 милиони евра), плус 127 милиони конвертибилни марки (64,3 милиони евра) за неиспорачана електрична енергија на Словенците за периодот од 2022 до 2024 година неповрзана со електрична енергија.

Арбитражниот совет во Белград делумно го отфрли барањето на ЕГС во износ од 1,48 милијарди конвертибилни марки (756,65 милиони евра) на име предвоени инвестиции во термоцентралата, па му се закануваше нова арбитражна постапка во Вашингтон. Оваа постапка е прекината до донесување на одлуката за надлежноста и основаноста во постапката пред арбитражата со седиште во Белград.

Уште еден контроверзен случај се појавува во Источна Херцеговина, а тоа е ветерниот парк Трусина и инвестиција на загрепската компанија „Кермас енергија“. Концесијата е прекината. По поднесувањето на известувањето, барањето за арбитража може да се поднесе по шест месеци.