Јубилејно чествување на делото на значајни македонски преродбеници во организација на Институтот за македонска литература при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје се одржа на 20 декември во амфитеатарот на ИМЈ „Крсте Мисирков“ во Скопје.

Одделението за македонска литература во XIX век при Институтот за македонска литература во Скопје нотираше повеќе значајни јубилеи во 2023 година. Со научниот собир „Македонски преродбеници“ се одбележаа повеќе годишнини на значајни книжевни дејци од XIX век: 205 години од раѓањето на Партениј Зографски (1818); 180 години од смртта на Теодосиј Синаетски (1843); 175 години од смртта на Анатолиј Зографски (1848); 175 години од раѓањето на Венијамин Мачуковски и Славка Динкова (1848); 130 години од смртта на Ѓорѓија Пулевски и Григор Прличев (1893); 125 години од смртта на Димитар Македонски и Јосиф Ковачев (1898); и 120 години од објавувањето на книгата „За македонцките работи“ од Крсте Мисирков (1903).

Поздравно обраќање на собирот имаше Наташа Аврамовска, директор на Институтот за македонска литература, која посочи дека во 2023 година на книжевно-научната и културната сцена доминантно беше чествувањето на 120 години од објавувањето на книгата „За македонцките работи“ на Крсте Петков Мисирков и 100-годишнината од раѓањето на Ацо Шопов, коишто јубилеи беа на различни начини достојно одбележани во организација на повеќе книжевно-научни и културни институции, а во коишто зедоа учество и научните работници од Институтот за македонска литература.

– Како Институт за македонска литература настојуваме да не останат во сенка и подзаборавени и други бројни значајни книжевници и дека годинава се потрудивме на разни начини што повеќе од нив да одбележиме – посочи Наташа Аврамовска.

Модератор на научниот собир беше Валентина Миронска-Христовска од Институтот за македонска литература. На настанот свои излагања имаа Валентина Миронска-Христовска на тема „За македонските работи во XIX век“, Славчо Ковилоски на тема „Ѓорѓија Пулевски за Македонија и Македонците“, Марина Цветаноска на тема „Прличевото ’Чувај се себеси‘“ и Сарита Трајанова на тема „Одбележувањето на јубилејни годишнини од македонскиот книжевен XIX век – значаен прилог за културната меморија“.

Во периодичното списание „Спектар“ во бројот 81 беше одбележана 80-годишнината од смртта на Кочо Рацин со текст на Лорета Георгиевска-Јаковлева, додека во бројот 82 се одбележани 90 години од раѓањето на Стојан Тарапуза со текст на Билјана Рајчинова-Николова, како и 100 години од создавањето на драмата „Илинден“ на Никола Киров Мајски; 95 години од раѓањето на Неџати Зекирија; 90 години од раѓањето на Драгица Најчевска; и 80 години од раѓањето на Ристо Василевски. Исто така, се настојуваше да бидат одбележани и значајни годишнини од смртта на истакнати книжевни дејци: 130 години од смртта на Стефан Верковиќ; 60 години од смртта на Ѓорѓи Абаџиев; 55 години од смртта на Јован Бошковски; и 50 години од смртта на Иван Точко.

(Текстот е објавен во „Културен печат“ број 210, во печатеното издание на весникот „Слободен печат“ на 23-24.12.2023)