Хеди Ламар беше холивудска дива и исклучителнa жена-пронаоѓач. Се омажила и се развела шест пати, глумела во над триесет филмови и патентирала генијален систем за далечинско водење на торпеда, темел на современата безжична технологија. Блиска ѝ била и славата и депресијата, живеела неколку животи во еден, како мачките, па не случајно карикатуристите Боб Кејн и Бил Фингер ја создале Жена – мачка инспирирани од Хеди.

Ќерка на Евреи, на директор на банка и пијанистка, Хедвиг Ева Марија Кислер се родила во Виена во 1914 година. Како дете ги покажала бројните таленти, на десетгодишна возраст зборувала четири јазици, свирела пијано и страствено сакала да глуми. И покрај противењето на родителите, на 15-годишна возраст ја започнала театарската кариера, а за да ја продолжи кариерата на глумица се откажала од инженерските студии на кои била позната по извонредната интелигенција. Во 1932. била ангажирана за филмот „Екстази“ кој предизвикал многу скандали, бил цензуриран затоа што актерката се појавила гола, прва во историјата на киното и бил прв филм во кој бил прикажан женскиот оргазам. Критиката филмот го нарекла „чиста порнографија“, но остварувањето за првпат отворено ја претставил дотогаш табу темата – дека и жените го сакаат сексот и можат да уживаат во него.

Преубавата девојка имала бројни додворувачи. На 19 години се омажила со богатиот австриски бизнисмен и трговец со оружје Фридрих Мандл. Љубоморен и посесивен, тој купил огромен број на копии на филмот „Екстази“ за да го спречи неговото објавување, и правел сè за да ја попречи актерската кариера на неговата сопруга. Мандл бил пријател на Мусолини и ги снабдувал нацистичките режими со оружје и муниција. Честопати, во замокот каде што живееле, организирале банкети на кои присуствувале најважните италијански и германски бизнисмени. Хедвиг присуствувала на сите состаноци каде што истражувачите и научниците му го илустрирале на нејзиниот сопруг напредокот во развојот на новите воени технологии. За време на тие состаноци, нејзиниот интерес за инженерство и применети науки повторно се родил.

Бегство во Париз и нов живот како Хеди Ламар

Во 1937. бракот со Мандл станал неподнослив. Хедвиг организирала смело бегство во Париз и кратко потоа успеала да добие развод. Следните месеци се сретнала со Луис Б. Мајер во Лондон, еден од основачите на познатата куќа за производство на филмови „Метро-Голдвин-Маер“, кој во тоа време бил во Европа во потрага по нови таленти. Така, стасала во Лос Анџелес, подготвена да стане холивудска ѕвезда, а нејзиното име било сменето во Хеди Ламар (омаж на Барбара Ла Мар, голема актерка на немиот филм), псевдоним со кој ќе толкува десетици филмови. Многумина ја сметале за најубава жена на светот, толку убава што немала потреба да ја отвора устата. Медиумите биле опседнати од нејзиниот бурен приватен живот – шестпати се мажела. По индустријалецот, била во брак со еден сценарист, со еден глумец, сопственик на ноќен клуб, могул на нафта и, на крајот, со сопствениот адвокат.

– Не е тешко да се стане голема заводничка, само остани смирена и изгледај глупаво, рекла Хеди Ламар. Но, во реалноста таа била сè освен глупава. Пред војната, како девојче, веќе имала два пронајдоци: нов вид на семафор што овозможува да се регулира сообраќајот преку подобра алтернација на светлата и таблета која растворена во вода ја прави водата газирана. Сепак, пронајдокот со кој ќе замине во историјата е сосема трет. За време на Втората светска војна, кога открила дека Германците можат да ги одвратат американските торпеда предизвикувајќи мешање во радио сигналите, дошла до идеја да создаде систем способен да го модифицира преносот на фреквенциите за да ги направи торпедата незабележливи од непријателите. Користејќи го знаењето за воена технологија стекнато за време на нејзиното присуство на состаноците во замокот Мандл, Хеди Ламар развила софистицирана криптографска опрема, заедно со Џорџ Антејл, холивудски композитор со кој случајно се сретнала на една забава. Изумот на Ламар и Антејл е основан на техниката за пренос позната како распространет спектар на фреквенција, која сè уште се користи во мобилната телефонија, за пренос на Блутут податоци и во безжичните мрежи. Проектот бил патентиран во 1942., откако бил презентиран пред Националниот совет на пронаоѓачи во Вашингтон.

Период на депресија и уништена кариера

По неверојатниот успех, слава, гламур и богатство, во 60. години на минатиот век кариерата на Ламар доживела пропаѓање. Во 1965.,по шестиот и последен развод, психичката рамнотежа на актерката била сосема нарушена. Следните децении се обележани со депресија, економски проблеми и судски процеси. Ја тужела издавачката куќа што ја објавила нејзината „автобиографија“, напишана од разни скриени писатели, а дефинирана од Хеди како „измислена, лажна, вулгарна, скандалозна, клеветничка и непристојна“. Потоа, ги обвинила сервисерот за фотокопир и техничарот за климатизација за сексуален напад, но и било наредено да ги обештети обајцата, со неверојатни десет милиони. Била двапати уапсена, во 1966 и 1991 година, за кражба на предмети со симболична вредност во супермаркет.

Од заборавена актерка до брилијантна жена- пронаоѓач

Во деведесеттите години, технологиите базирани на нејзиниот изум почнале да се шират. Хеди Ламар, која веќе била заборавена актерка, со задоцнување се враќа во прв план како брилијантен иумител. Во 1997., веќе стара, болна и речиси слепа, ја добила престижната награда за пионер на Фондацијата Електронски граници за придонес кон напредокот во областа на телекомуникациите и информатичката технологија.

– Време беше, бил нејзиниот краток коментар.

Починала во 2000 година, на 85-годишна возраст. Според последната желба, била кремирана, а нејзиниот син ја растурил пепелта над Винервалдската шума. По нејзината смрт, светот почнал да ја увидува нејзината важност. Денес, таа се повеќе се препознава не само во контекст на кинематографијата, туку и во генијалноста од областа на науката.

Од 2018. градот Виена на младите научници им доделува награда по име Хеди Ламар. Во сите земји на германско говорно подрачје Денот на пронаоѓачите се прославува на 9.ноември, на нејзиниот роденден.