Гаслајтингот претставува форма на психолошка манипулација во која едната личност (најчесто партнерот) настојува да ја натера другата личност да се сомнева во своите сопствени чувства, мисли, перцепции и реалност, пишува „Е-клиника“.

Дали сте биле во врска каде што постојано сте се прашувале дали вие сте „проблемот“, дали вашето чувство е оправдано и дали, на крај, ви се „мрази умот“?

Што претставува гаслајтинг во љубовна врска?

Во ваквите врски, без разлика на нивното времетраење, вашиот внатрешен глас и инстинкт ви кажуваат едно, а партнерот нешто сосема спротивно. И покрај тоа, вие се сомневате во себе и полека ја губите самодовербата. Манипулаторот често користи оваа тактика за да ја задржи контролата во врската, правејќи ве зависни, несигурни и емоционално исцрпени.

Терминот „гаслајтинг“ потекнува од филмот „Gaslight“ (1944), во кој мажот постепено ја убедува својата жена дека полудува, иако сè што гледа и чувствува е вистина. Тоа е класичен пример за психолошко злоставување преку контрола и уривање на самодовербата.

Како изгледа гаслајтингот во пракса – 15 чести примери:

1. Често ве потсетува на вашите недостатоци

Постојано ви укажува на слабости, не за да помогне, туку за да ве понижи и направи ранливи.

2. Чувствувате несигурност и нервоза

Иако сте со личност која ја сакате, не се чувствувате стабилно – често се прашувате каде е, со кого е, дали ќе одговори на порака…

3. Го доведувате во прашање своето постоење и вредност

Никогаш не добивате пофалба. Дури и кога ќе направите нешто добро, тој/таа ќе си ја припише заслугата.

4. Живеете „како на јајца“

Постојано внимавате што ќе кажете, се плашите да го критикувате, живеете во напнатост.

5. Вашиот партнер никогаш не признава грешка

Дури и кога фактите се очигледни, тој/таа негира сè. Ако го/ја критикувате, веднаш станува „жртва“.

6. Себеси се навредувате

Почнувате да кажувате: „Јас сум идиот“, „Не вредам“, „Сѐ правам погрешно“, „Не сум способен/на“.

7. Постојано се извинувате

Дури и кога не сте направиле ништо погрешно, кажувате: „Извини“ – само за да избегнете конфликт.

8. Се борите за негово/нејзино одобрување

И покрај злоставувањето, постојано барате позитивна реакција, попуштате, простувате, надевајќи се дека ќе се смени.

9. Ги браните неговите/нејзините постапки пред другите

Кога другите ќе забележат нешто, велите: „Јас сум виновен/на“, „Претерано реагирам“, иако сте жртва.

10. Знаете дека лаже, но останувате неми

Гледате лаги, но немате енергија да се спротивставите. Тоа станува „новата нормала“.

11. Негира работи за кои имате докази

Сте слушнале, сте виделе, сте запомниле… но тој/таа негира, па почнувате да се прашувате дали сте полуделе.

12. Ги напаѓа вашите најважни вредности

Знае што ви е важно (на пример, вашето дете) и тоа е првото што ќе го нападне – „Не си добар родител“, „Не требаше да имаш дете“…

13. Постепено ве исцрпува

Тука една лага, таму една омаловажувачка забелешка – со тек на време, дури и најсамоуверените лица се губат во овој циклус.

14. Неговите/нејзините зборови и дела не се поклопуваат

Ќе каже „Те сакам“, а ќе постапи ладно. Ќе вети промена, а ќе се повтори истиот круг.

15. Целта му/ѝ е да ве збуни и доведе до лудило

Штом ќе се почувствувате изгубено, ќе побарате потврда, а единствената личност што ја барате е токму тој/таа. Така влегувате во бескраен круг на болка и конфузија.

Гаслајтингот не е само токсично однесување – тој е емоционално злоставување кое со време ги уништува вашето самовреднување, перцепција и ментално здравје. Ако препознавате некој од овие примери во сопствената врска, важно е да знаете: не сте виновни, не сте „луди“, и заслужувате подобро. Побарајте поддршка од блиски, терапевт или стручни служби. Вашата вистина е важна.