Институтот за македонска литература при УКИМ на 28 ноември, во амфитеатарот на Институтот за македонски јазик, одржа научен собир по повод 110 години од раѓањето на македонскиот фолклорист Кирил Пенушлиски и 50 години од објавувањето на целокупниот опус на Марко Цепенков во 10 тома.

Јубилејот 110 години од раѓањето на корифејот на македонската фолклористика и нејзин основоположник, Кирил Пенушлиски, истовремено со јубилејот 50 години од објавувањето на целокупниот опус на Марко Цепенков во 10 тома, беше достојно, научно поткрепено и свечено одбележан од Институтот за македонска литература при УКИМ.

Поздравни обраќања на научниот собир имаа д-р Наташа Аврамовска, директорка на Институтот за македонска литература, и д-р Ана Мартиноска, претседателка на Организациониот одбор на собирот. На собирот како гостин присуствуваше и Стево Пендаровски, претседател на Република Северна Македонија.

– Кога професорот Марко Китевски, кој целиот свој работен век го мина како научен соработник и долгогодишен раководител на Одделението за македонска народна литература, заминуваше во пензија, во наследство ми остави две фотографии кои со години стоеја на ѕидот во неговиот кабинет. Овие две фотографии на две од најзначајните имиња во македонската фолклористика – Кирил Пенушлиски и Марко Цепенков, беа неговиот завет за наредните генерации, за сите нас кои продолжуваме да го истражуваме македонското народно творештво по нивните стапки. Во име на тој завет, научниот собир го замисливме како чествување на овие две големи имиња, Кирил Пенушлиски – основоположникот на македонската наука за фолклорот и Марко Цепенков – најголемиот собирач на македонски народни умотворби. Она што им е заедничко покрај нивната долговечност (Пенушлиски живееше 92, а Цепенков 91 година) е нивното повеќедецениско посветено и неуморно ангажирање во собирање, запишување и објавување на народни умотворби и нивната непроценлива заслуга за зачувување на македонското фолклорно богатство и за наредните генерации – истакна д-р Ана Мартиноска во својот поздравен говор.

Модератор на научниот собир беше м-р Ана Јовковска, а во работниот дел од програмата беа претставени научните излагања „Делото на Кирил Пенушлиски во одбрана на македонскиот национален идентитет“ од д-р Марко Китевски, „50 години од објавувањето на десеттомното издание ’Македонски народни умотворби‘ на Марко К. Цепенков во редакција на Кирил Пенушлиски“ од д-р Ермис Лафазановски, „Универзалното, колективното и личното во Цепенковите записи“ од д-р Валентина Миронска-Христовска, како и „Аманет од работната соба на Пенушлиски“ од д-р Ана Мартиноска.

Делата на Пенушлиски и Цепенков, можеби, временски му припаѓаат на минатото, но тие сè уште се интензивна преокупација и на нашата современост. Таков акцент имаше и во научните излагања презентирани на собирот.

– Со еднаков сенс се и постојаните пораки на Пенушлиски до идните генерации истражувачи да се проучува делото на Цепенков, најголемиот бард на македонското фолклорно наследство, чие дело од секогаш и засекогаш „им се наложува на нашите поколенија како драгоцен залог од нашето минато“. Кога во едно интервју го прашале Пенушлиски: „Се чини ли денес проучувањето на народното творештво и свртувањето кон сопствените корени можеби малку анахроно?“, тој ќе извика: „Никако! Нема ни збор за било каков анахронизам. Свртувањето кон сопствените корени и народната традиција претставува нормален процес, далеку поприфатлив за народот, отколку свртувањето кон било чии туѓи корени или кон поддржувањето на туѓите развојни литературни и културни пројави, од желбата да се биде „модерен“ по секоја цена – посочи Ана Мартиноска.

(Текстот е објавен во „Културен печат“ број 157, во печатеното издание на весникот „Слободен печат“ на 3-4 декември 2022)