Земјите од Западен Балкан, вклучувајќи ја и Босна и Херцеговина, очекуваат просечен раст на бруто домашниот производ (БДП) од 3,1 процент во 2026 година. Ова е малку повеќе од оваа година, но сепак недоволно за да се задоволат потребите на граѓаните, стои во новиот извештај на Светската банка за Западен Балкан објавен вчера – пренесе Независне.ком.

Во извештајот се нагласува дека бројот на работоспособно население веќе значително се намалил, а според проекциите, се очекува да се намали за речиси 20 проценти до 2050 година.

„Доколку продолжат сегашните трендови во населението, економскиот раст и пазарот на трудот, регионот би можел да се соочи со недостиг од повеќе од 190.000 работници во следните пет години“, се вели во извештајот.

Економскиот раст на Западен Балкан забави во текот на 2025 година, бидејќи инфлацијата доведе до намалување на потрошувачката, додека зголемената неизвесност ја ограничи трговијата и инвестициите, и покрај солидниот раст на платите и кредитите. Фискалната политика останува дисциплинирана, па дефицитот беше под три проценти, а јавниот долг продолжи со својата опаѓачка траекторија.

Според прогнозите на Редовниот економски извештај за Западен Балкан, комбинираниот економски раст на Босна и Херцеговина, Албанија, Црна Гора, Србија, Северна Македонија и Косово ќе достигне три проценти во 2025 година, што е за 0,2 процентни поени пониско од претходните проекции. Исто така, се предвидува забрзување на растот на 3,1 процент во 2026 година, а потоа на 3,6 проценти во 2027 година.

„Западен Балкан напредува и го намалува јазот во развојот во споредба со понапредните економии на Европската Унија, но економскиот раст сè уште е недоволен за да ги исполни очекувањата на граѓаните“, вели Сјаоќинг Ју, директор на Светска банка за Западен Балкан.

„За да му се помогне на регионот да стане модерна економија, важно е да се разгледаат промените во стратегијата за вработување, како што се поттикнување на поголемо учество на пазарот на трудот, подобрување на вештините на граѓаните и зајакнување на компаниите преку дигитални подобрувања“, заклучи таа.

Кристофер Шелдон, раководител на Канцеларијата на Светската банка за БиХ и Црна Гора, изјави дека растот на БДП во Босна и Херцеговина се забавил на 1,7 проценти во првиот квартал од 2025 година од три проценти една година претходно, поради забавувањето на индустриското производство, особено во производствениот сектор.

Според извештајот, потрошувачката останала стабилна, но слабите инвестиции и зголемувањето на цените на храната доведоа до инфлација од 3,4 проценти во јуни. Со оглед на овие предизвици, се очекува растот да остане умерен, достигнувајќи 3,2 проценти до 2027 година.

„Јавниот долг останува умерен. Сепак, просечниот раст на реалниот приход од само три проценти годишно од 2015 година доведе до тоа БДП по глава на жител да достигне само една третина од просекот на ЕУ во 2024 година, ограничувајќи го напредокот во намалувањето на сиромаштијата.“

Тој додава дека економската ранливост останува, при што 40 проценти од возрасните велат дека нема да можат да ги покријат трошоците повеќе од еден месец ако го изгубат главниот извор на приход. Зголемувањето на минималната плата им обезбеди одредено олеснување на луѓето со пониски приходи.

„Во наредниот период, Босна и Херцеговина се соочува со клучни предизвици: забрзување на структурните реформи, подобрување на деловното опкружување и зајакнување на вклучувањето на пазарот на трудот, особено за ранливите групи. Перспективата е предмет на негативни ризици поради глобалната економска неизвесност и политичката нестабилност во БиХ. „Босна и Херцеговина се соочува со реални предизвици, од политичка нестабилност што ги забавува реформите до зголемување на цените и глобална неизвесност“, напиша Шелдон во извештајот.

Игор Гавран, економист, истакнува дека прогнозата за раст на БДП е доста сомнителна, барем од перспектива на Босна и Херцеговина.

„Но, ако погледнете статистички, веројатно е дека тоа ќе биде придружено со задолжување и дека главно се однесува на инфраструктура и проекти што имаат само мал и бавен ефект врз животниот стандард“, рече Гавран, додавајќи дека еден од факторите е веројатно очекуваниот прилив на средства врз основа на Планот за раст на ЕУ, но тоа е исто така привремено.