Формирањето нова влада на Австрија повторно е на почеток, откако во средата пропаднаа преговорите помеѓу ФПO и ОВП за владина коалиција. Шефот на ФПО, Херберт Кикл, го врати мандатот за формирање влада по средбата со претседателот Александар Ван дер Белен Хофбург. Сега се разгледуваат различни сценарија, од обновување на црвено-црните преговори помеѓу ОВП и социјалдемократите, преку формирање експертска влада, па сѐ до нови избори.

Уште кога се претчувствуваше колапс на преговорите на десничарските партии, СПО ги повика ОВП да се вратат кон преговорите.

– Се наоѓаме пред историска ситуација. Доброто на државата мора да биде над доброто на партијата, а СПО е подготвена да ја преземе одговорноста. Нашата рака е подадена. На ОВП е да ја прифати – порача виенскиот градоначалник Михаел Лудвиг.

Изјавата на градоначалникот праќа сигнал до можните коалициски партнери дека има и други во СПО што сакаат да преговараат, не само партискиот шеф Андреас Баблер, кој од ОВП и од партијата НЕОС беше посочен како одговорен за пропаѓањето на преговорите во првата рунда.

Шефицата на НEOC, Беате Мајнл-Рајзингер, која во јануари ги прекина трипартиските преговори обвинувајќи го лидерот на СПО дека е виновен за пропаѓањето на преговорите, ја врати својата партија во игра. Лидерката на НЕОС потсети дека црвено-црната коалиција (ОВП-СПО) има мнозинство во парламентот. Таква коалиција би била поддржана од НЕОС во веќе договорените точки, но и пошироко. И Зелените веќе покажаа дека се подготвени да влезат во преговори за да бидат вклучени во владата.

Не е јасно кој би ги водел преговорите за можна црвено-црна коалиција. Партискиот шеф на ОВП, Кристијан Штокер, беше избран да ги води преговорите со ФПО и да биде вицеканцелар во сино-црната коалиција. Тоа не значи автоматски дека тој би бил кандидат за канцелар на ОВП по пропаѓањето на преговорите со ФПО. За ОВП, оваа нова рунда на преговори со помалите партии би значело дека како најсилна од трите партии може да го постави канцеларот. Претседателот Ван дер Белен веројатно не би бил незадоволен од оваа варијанта, бидејќи се залага за „сигурна мнозинска влада“.

Можно е и формирање експертска влада, бидејќи Уставот му дава слобода на претседателот при именувањето канцелар. Во 2019 година, по распадот на сино-црната коалиција, имаше експертска влада под водство на врховниот судија Бригите Биерлајн. Експертската влада, сепак, го има истиот проблем како малцинската – ѝ недостасува стабилно мнозинство во Националниот совет. Уште пореално, таа нема пратеници од ниту една партија на своја страна, а за политички реформи би морала постојано да бара поддршка од мнозинство. Таквата влада би можела да биде привремено решение, но не и како долгорочно.

Ако не се најде решение за формирање влада, за Австрија остануваат само нови избори. Шефот на ФПО, Херберт Кикл, нема проблем со тоа, како што често нагласува. Впрочем, неговата партија во анкетите е значително над резултатот што го постигна на изминатите парламентарни избори, а и финансиски е добро подготвена за нова изборна кампања. Анкетните резултати сепак може брзо да се сменат, особено ако некои партии изберат нови и можеби поатрактивни врвни кандидати.

Кај Зелените, брза смена на врвот е и онака планирана. Партискиот шеф Вернер Коглер веќе спомна три имиња за свој наследник – министерките Леоноре Гевеслер и Алма Задиќ, како и покраинскиот советник Стефан Кајндер. И кај ОВП се поставува прашањето, кој би можел да ја води партијата како врвен кандидат на новите избори? Кристијан Штокер има минимални шанси. Непосредно пред влегувањето на ОВП во преговорите со ФПО, дури и се шпекулираше името на поранешниот канцелар, Себастијан Курц.

Кој и да ги води партиите во изборната кампања, новите избори бараат значително време за подготовка, дури и доколку се најде потребното мнозинство во Националниот совет за соодветна одлука. Ако се земат предвид парламентарната процедура и законските рокови за избори, тие би можеле да се одржат најрано на почетокот на јуни.