Анксиозноста е природна реакција на телото на стрес и не треба да се доживува како слабост, туку како состојба што заслужува разбирање и поддршка. Таа предизвикува чувство на страв или загриженост поради она што доаѓа. На пример, интервју за работа или говор на првиот училишен ден може кај некои луѓе да предизвика страв и нервоза, пишува „Е-клиника“.

Што е анксиозност?

Анксиозноста е многу повеќе од обичен стрес или повремена нервоза. Бројни истражувања покажуваат дека хроничните анксиозни нарушувања можат сериозно да го нарушат физичкото здравје и дури да го скратат животниот век за до 8 години. Иако често не се сфаќа сериозно, анксиозноста тивко го разорува телото со години.

Долготрајната изложеност на стрес-хормони како кортизолот негативно влијае на:

• здравјето на срцето (зголемен ризик од хипертензија и инфаркт)
• имунолошкиот систем (почести инфекции, побавен опоравок)
• менталното здравје (зголемен ризик од депресија, несоница и зависности)

Опасни симптоми кои многумина ги игнорираат:

• Хроничен замор – чувство на исцрпеност и покрај доволен одмор
• Нарушен сон – несоница или преголема потреба за спиење
• Чести главоболки, болки во вратот или стомакот – без јасна физичка причина
• Проблеми со дишењето – чувство дека „нема воздух“ или забрзано дишење
• Забрзан пулс или прескокнување на срцето – дури и во мирни моменти
• Постојана загриженост или чувство дека „крајот е близу“ – без реална причина
• Повлекување од социјални контакти – избегнување дури и на блиски луѓе

Последици од игнорирање на анксиозноста:

• Ако не се препознае и не се лекува, анксиозноста може да води кон:
• депресија
• зависност од алкохол или лекови
• хронични заболувања како дијабетес и срцеви болести
• суицидални мисли

Што да направите кога ќе ги препознаете симптомите?

Штом ги забележите симптомите кај себе или кај блиска личност, консултирајте се со лекар или психолог – раната дијагноза е клучна. Разговарајте со луѓе на кои им верувате, воведете физичка активност и редовен сон, практикувајте техники за опуштање како медитација, длабоко дишење, јога или водење дневник.

Што се анксиозни нарушувања?

Според експертите, нормално е да чувствуваме анксиозност при преселба, нова работа или испит. Тоа може да биде непријатно, но и мотивирачко. Кај анксиозното нарушување, чувството на страв е постојано, интензивно и исцрпувачко.

Оваа состојба може да нè спречи да уживаме во секојдневието – да одиме со лифт, да преминеме улица или дури и да излеземе од дома. Ако не се лекува, анксиозноста се влошува.

Анксиозните нарушувања се најчестата форма на емотивни нарушувања и можат да се појават кај секого. Според Американската психијатриска асоцијација, жените се почесто дијагностицирани од мажите.

Видови анксиозни нарушувања:

• Панично нарушување – чести и неочекувани напади на паника
• Фобии – прекумерен страв од одреден предмет, ситуација или активност
• Социјално анксиозно нарушување – страв од осуда во социјални ситуации
• Опсесивно-компулсивно нарушување – ирационални мисли и повторувачки однесувања
• Нарушување на сепарациона анксиозност – страв од раздвојување од домот или блиските
• Анксиозност поврзана со здравје – постојана загриженост за здравствена состојба (порано позната како хипохондрија)
• Состојби кои често се поврзуваат со анксиозност:
• Посттрауматско стресно нарушување (ПТСП)
• Големо депресивно нарушување
• Хронични болести – како ХОБП и дијабетес
• Воспалителни состојби – анксиозноста може да доведе до хронично воспаление (на пр. артритис)
• Зависности од супстанции – самоликување за ублажување на симптомите
• Хронична болка – анксиозноста е честа кај лица со долготрајни болки

Анксиозноста не е „во главата“ – таа е реална, лечлива состојба што заслужува внимание и грижа.