Човечки череп стар милион години пронајден во Кина би можел да ги помести границите на нашето првобитно потекло за најмалку половина милион години, објавува „Би-би-си“. Нивните наоди сугерираат дека Хомо сапиенс почнал да се појавува многу порано отколку што се мислеше претходно и дека нашите предци живееле рамо до рамо со други човечки видови, вклучувајќи ги и неандерталците, многу подолго отколку што се мислеше претходно.

Авторите на студијата велат дека нивната анализа „целосно го менува“ сегашното разбирање на човечката еволуција. Ако е точна, таа би можела фундаментално да преработи едно од клучните рани поглавја од човечката историја. Но, како што доликува на оваа често контроверзна област на науката, други експерти велат дека наодите се интригантни, но далеку од убедливи.

Откритието, објавено во престижното списание „Наука!“, ги изненади дури и самите истражувачи, меѓу кои беа научници од кинескиот универзитет Фудан и Природонаучниот музеј во Лондон.

– Од самиот почеток, кога го добивме резултатот, изгледаше неверојатно. Како е можно да датира толку далеку во времето? Но, ги повторивме тестовите, ги користевме сите модели и методи и сега сме сигурни во резултатот. Искрено, многу сме возбудени – рече проф. Сиџун Ни, ко-водечки автор на студијата.

Yunxian 2 skull was found in June 1990 at Xuetangliangzi site on the left bank of Han River. New reconstruction of one-million-years-old skull shows transitional features close to the origins of the Denisovans and Homo sapiens lineages #FossilFriday pic.twitter.com/s3Ex144jnO

— Odyssey to the Far East (@motherlander) September 26, 2025

Драматично променета линија на еволуција

Черепот, наречен Јунксијан 2, е пронајден во пештери во кинеската провинција Хубеи. Научниците првично мислеа дека се работи за остатоци од Хомо еректус, првиот човек со поголем мозок, бидејќи е стар околу милион години – период долго пред да се смета дека се појавиле понапредни форми на луѓе.

Според сегашните сознанија, Хомо еректус почнал да се дели на две гранки – неандерталци и Хомо сапиенс – пред 600.000 години. Сепак, новата анализа на Јунчијан 2, која е потврдена од независни експерти, покажува дека черепот не му припаѓа на Хомо еректус, туку на рана верзија на видот Хомо лонги – сестринска лоза која била во иста фаза на развој како неандерталците и Хомо сапиенс.

„Ова драматично ја помести временската рамка на еволуцијата на луѓето со голем мозок наназад најмалку половина милион години“, рече проф. Крис Стрингер од Природонаучниот музеј, кој беше еден од водачите на истражувањето.

Тој додаде дека веројатно постојат фосили од Homo sapiens кои се стари милион години – тие само што сè уште не се пронајдени.

Анализа вклучуваше два клучни методи, проучување на морфологијата на черепот и генетските податоци, и двата дојдоа до истиот заклучок.

Далекусежните импликации од откритието

Но, некои истражувачи, како што е д-р Алвин Скалија, еволутивен генетичар од Кембриџ, предупредуваат на огромни неизвесности во датирањето.

„Проценката на возраста е исклучително тешка, без разлика дали се потпирате на генетски или фосилни докази. Дури и со огромна количина на генетски податоци, тешко е да се одреди периодот на коегзистенција на видовите во рок од 100.000 години или дури и повеќе“, рече тој.

И покрај скептицизмот, откритието има далекусежни импликации. Најстарите познати фосили од Хомо сапиенс во Африка се стари околу 300.000 години, што го поставува прашањето дали нашиот вид можеби првично потекнува од Азија. Но, како што предупредува професор Стрингер, сè уште нема доволно докази за ова, а човечките фосили од Африка и Европа кои се стари милиони години, исто така, треба да бидат вклучени во анализата.

Доколку се потврди, ова би значело дека три човечки вида, Хомо сапиенс, Хомо лоонги и Неандерталците, ја делеле планетата речиси 800.000 години, можеби вкрстувајќи се едни со други. Тоа би го решило и таканаречениот проблем со „средната вредност“ – проблемот со фосилите стари помеѓу 800.000 и 100.000 години кои тешко се вклопувале во човечкото семејно дрво.

„Човечката еволуција е како дрво“, рече проф. Ни: „Тоа дрво имаше неколку главни гранки, од кои три беа многу блиски и меѓусебно поврзани, и коегзистираа речиси милион години. Тоа е неверојатен резултат.“