Секогаш е комплексно и очекувано мачно, кога треба да избереш еден филм што ќе го претстави твојот филмски занес и маѓепсаност, твојот број еден, твојата кино-библија. Но, зошто толкаво чувство на одговорност, кога се знае дека, реално, никогаш ќе нема само еден, ќе бидат многу такви омилени филмови што те промениле или оставиле без здив. На некои ќе се сетиш полесно, а некои ќе се вратат дури откако текстот ќе биде објавен. Знаејќи го ова, понесен од утринскиот реминисцентен момент свесно одбирам да се задржам на старата и, за некои читатели, не толку позната европска кинематографија. Ова се филмовите што од таа класа, можеби и не толку случајно, поради нивната поетска сила и болниот директ во човечката кревкост и мизерија, први ми паднаа на памет. Ги има уште многу, за среќа, но ете, мора некаде да се пресече.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Cinematografo (@cinematografo_)

„Крадци на велосипеди“ (Ladri di Biciclette) на Виторио де Сика, од 1948 година, како еден од најпознатите претставници на италијанскиот неореализам, уште од самиот старт, преку кревкиот почетен ентузијазам за малку подобар и полесен живот, уште посилно ја најавува неизбежната игра на судбината, неодминливото враќање на клетниците таму каде што им е местото – во најголемата беда. Мизеријата како судбинска, или можеби општествена, непроменлива зададеност и безизлезност за бедниот, за чесниот, за работливиот и полн со љубов, со кротки, наивни и невини сништа – мал човек.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Every Oscar Ever (@everyoscarever)

Филмот започнува контрастно, со оптимизмот во саможртвата на едно семејство на работ на егзистенција, во грубата, морално ригидна и сурова поствоена Италија. Откако на Антонио, главата на семејството, му е понудена работата за лепење плакати, за која предуслов е да се има велосипед, неговата сопруга, Марија, го продава чеизот и така, најпосле Антонио ја добива работата. На среќата ѝ нема крај! Но, за жал, крајот на среќата е, неминовно, тука зад првиот агол. Велосипедот е украден, и оттука па натаму, почнува трката за неговото враќање, продолжена во еден вистински потресен човечки суспенс, низ кој гледачот, заедно со несреќните протагонисти (избезумениот Антонио и неговото синче, Бруно), е измачуван од кнедлата во грлото и солзите што постојано навираат заради болката, неправдата и немоќта да се добие барем малку среќа и достоинство. На самиот крај, во очај, изморен од неуспехот институционално или самостојно да си го врати велосипедот, Антонио драматично, против своите длабоки морални убедувања, гледајќи ѝ в очи на трагедијата, и самиот краде. И секако, бива фатен, со помош на граѓанството, и од него осудуван, од она исто граѓанство што заедно со полицијата, не можеше да му помогне.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Cineteca di Bologna (@cinetecabologna)

Иронијата на завршницата убива во поим. Универзалната горчлива вистина за системскиот апсурд е дека оние што знаат да крадат, остануваат бесрамно на слобода, а невиниот и наивниот, тој што не знае да краде, ќе биде ефективен трофеј на извитопереното декларативно праведничко општество.

Филмска катарза.

„400 удари“ (The 400 Blows) 1959
Франсоа Трифо

„Орфеј“ (Orpheus) 1950
Жан Кокто

„Презир“ (Le mépris) 1963
Жан Лик Годар

„Гозба“ (La Grande Bouffe)  1973
Марко Ферери

„Улица“ (La Strada) 1954
Федерико Фелини