Европската централна банка (ЕЦБ) посочи дека цените на храната во еврозоната растат побрзо од просечната инфлација. Растечките цени на храната не се проблем само за домаќинствата, туку и за самата ЕЦБ. Иако вкупната инфлација се стабилизира и моментално е близу до среднорочната цел од два проценти, ЕЦБ истакнува дека инфлацијата на храната „е исклучителна и постојана од 2022 година“- објави Еуроњуз.

Според извештајот, потрошувачите денес плаќаат околу една третина повеќе за оброк отколку пред пандемијата на коронавирусот. Банката додаде дека цените на храната се зголемиле за повеќе од 40 проценти од 2015 година, што исто така влијае на одлуките на ЕЦБ за каматните стапки.

Инфлацијата во еврозоната значително се намали – од врвот од 10,6 во октомври 2022 година, неодамна падна на два проценти. Сепак, според најновиот извештај за потрошувачите на Европската комисија, секој трет граѓанин се грижи дали ќе може да си ја дозволи храната што сака да ја купи.

ЕЦБ забележува дека цените на храната се особено важни за домаќинствата со пониски приходи, бидејќи тие го трошат поголемиот дел од својот буџет за храна. Според очекувањата на ЕЦБ, растот на цените на храната нема да забави наскоро.

Податоците на Евростат покажуваат дека цените на месото – говедско, пилешко и свинско месо – се зголемиле помеѓу 38 и 44 проценти од 2015 година. ЕЦБ додава дека овие производи сега чинат 30 проценти повеќе отколку на крајот на 2019 година. Во текот на последните шест години, особено млекото, путерот, кафето, маслиновото масло, какаото и чоколадото се со многу повисоки цени.

Зголемувањето на цените на храната во Европа делумно се објаснува со скокот на цените на енергијата по руската инвазија на Украина во 2022 година. Зголемените приходи, и глобално и локално, исто така поттикнаа поголема побарувачка, зголемувајќи ги цените дополнително. Во исто време, екстремните временски услови сè повеќе влијаат врз земјоделството. Сушите во Шпанија сериозно влијаеја на цените на маслиновото масло, додека цените на кафето и какаото значително се зголемија поради неповолните временски услови во земјите извознички како што се Гана и Брегот на Слоновата Коска.

ЕЦБ вели дека овие настани се поврзани со климатските промени, стануваат сè почести и сериозно ги загрозуваат синџирите на снабдување со храна.

Инфлацијата на храната во моментов е највисока меѓу сите четири категории, со 3,2 проценти. Храната учествува со околу 20 проценти во вкупниот индекс, што е повеќе од двојно во споредба со енергетските производи. Кога цените на храната растат – вклучувајќи ги чоколадото, кафето и маслиновото масло – тие имаат поголемо влијание врз вкупната инфлација и монетарната политика отколку зголемувањето на цените на енергијата.

Голема и постојана разлика помеѓу растот на цените на храната и вкупната инфлација – што не беше случај порано. Цените на храната силно ги обликуваат очекувањата за инфлација и се важен индикатор за донесување монетарни одлуки. Доколку ЕЦБ процени дека целта за инфлација од два проценти е загрозена, може да одлучи да ги зголеми клучните каматни стапки. Ова би значело повисоки трошоци за задолжување, помалку инвестиции и послаб раст во целата еврозона.