Амнестијата на хашките предмети е затворено прашање за техничкиот премиер Талат Џафери, иако комесарката за човекови права во Советот на Европа, Дуња Мијатовиќ, во писмото што го упати до македонската влада побарала поништување на амнестијата за хашките случаи, како и истражување на досиејата што Меѓународниот суд на правдата во Холандија ги испрати до македонските судови. Писмото кое до Владата на Димитар Ковачевски било испратено на 15 јануари, според високи владини функционери, досега не било тема на владина седница.

Иако побаравме, од Владата официјално не добивме одговор за писмото од комесарката за човекови права. Владата ја прашавме дали расправала за барањето за поништување на автентичното толкување на Законот за амнестија и истрага на случаите во домашното правосудство, односно кој е ставот на Владата за ова прашање.

Во препораките на Мијатовиќ во писмото, кои се објавени од Советот на Европа, се бара укинување (повлекување) на автентичното толкување од 2012 година на Законот за амнестија од 2002 година и истрага за предметите што се префрлени од Меѓународниот суд во домашните судови; реформа на образовниот систем во правец на интегрирано образование за да можат децата од различни етнички групи да имаат заеднички часови, но да се штити нивното право да учат на мајчин јазик; да им се овозможи на младите да учат за конфликтот од 2001 година на објективен начин што овозможува различни перспективи; осуда на сите жртви и унапредување на толеранција и отвореност; остра осуда на говорот на омраза и насилните инциденти на меѓуетничко насилство и унапредување на помирувањето и социјалната кохезија меѓу различни етнички и религиозни групи и ратификување на Меѓународната конвенција на ОН за заштита на сите лица од насилно исчезнување.
Според Мијатовиќ, без цврсто осудување на злосторствата од минатото не може да се гради мирно демократско општество.

Џафери на новинарско прашање за барањето на комесарката за човекови права кусо одговори:

– Тоа прашање е регулирано со закон и е потврдено со одлуки на Уставниот суд.

Според информации на „Слободен печат“, за писмото не бил информиран ни министерот за правда Кренар Лога, ресор што е најповикан за хашките предмети и законите што се донесени за тие да бидат ставени „ад акта“.
Од СДСМ не добивме одговор дали смета дека хашките предмети треба да бидат процесирани во домашното судство.
ВМРО-ДПМНЕ велат дека ќе се произнесат за писмото откако ќе го добијат и ја обвинија власта дека со такви прашања прави обид за дефокус.

– Македонија е потписник на Конвенцијата за заштита на човековите права. Човековите права се неприкосновени во 21 век и нема да правиме компромиси на тој план. До овој момент ја немаме добиено иницијативата на госпоѓата Дуња Мијатовиќ, кога ќе ја добиеме, ќе се произнесеме за неа. Загрижува обидот на власта преку ова прашање да ја дефокусираат јавноста од реалните проблеми и од поразот на претстојните парламентарни и претседателски избори – велат од ВМРО-ДПМНЕ.

Од партијата на Христијан Мицкоски велат дека преку слични прашања власта ќе се обиде да подгрева етнички тензии, но дека граѓаните се одлучни коалицијата СДСМ и ДУИ да ја испратат во историјата.
Повикот на Мијатовиќ го поддржаа Демократски сојуз и Левица. Од ДС побараа Собранието да создаде услови за да продолжи постапката за хашките случаи.

– Според Женевските конвенции, воените злосторства над цивилно население не застаруваат, затоа Собранието има обврска да создаде правни претпоставки за да се истражат овие тешки кривични дела против цивили и да се утврди одговорноста на сите вклучени во извршувањето на овие злосторства. Почитувајќи го начелотo на пресумпција на невиност, сите мора да се соочат со правдата и да понесат одговорност – изјавија од ДС.

Автентичното толкување на Законот за амнестија, Собранието го донесе во 2011 година како дел од договорот за формирање влада помеѓу лидерите на ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ, Никола Груевски и Али Ахмети. СДСМ, тогаш како опозиција, гласаше против амнестијата да важи и за хашките предмети. Станува збор за четири предмети што беа опфатени со автентичното толкување, и тоа предметот „Водство на ОНА“ во кое беше вклучен и случајот „Бриони“, „Липковска брана“, „Гробница Непроштено“ и „Мавровски работници“. Со гласањето за Автентично толкување на Законот за амнестија од 2002 година, престана кривичното гонење на одговорните за четирите случаи.
Четирите случаи беа процесирани во Меѓународниот суд на правдата во Хаг, но во 2008 година тие беа вратени во надлежност на македонските судови. Уставниот суд во 2012 година ги отфрли двете иницијативи за оценување на уставноста на автентичното толкување на Законот за амнестија.