Академици, ВМРО-ДПМНЕ, ЗНАМ, но и СДСМ и ДУИ ја отфрлија идејата со државни пари да финансира албанска академија, која треба да биде пандан на МАНУ. Невозможно е во една држава да има две академии на науките и уметностите, вели за „Слободен печат“ академикот Владо Камбовски.

Владиниот партнер Вреди во изминатиот викенд обелодени дека прво со општински, а потоа и со државни пари ќе финансираат албанска академија, зашто е „убаво и добро“ за државата. ВМРО-ДПМНЕ е категорична дека иднината е во обединувањето, а не во поделби.

И покрај фрлената политичка бомба за албанска академија, и премиерот Христијан Мицкоски и лидерите на Вреди тврдат дека владината коалиција е стабилна и дека недоразбирањата се надминуваат со дијалог.
Предлогот експресно го одбија повеќе академици, кои таквата иницијатива ја оценија за невозможна и небулозна.

Камбовски: Академии не се формираат со политички иницијативи

– Академиите никаде не се формираат со политички иницијативи, тие никнуваат врз база на создадена научна структура и развој на науките и како национални академии виреат на највисоко национално рамниште, она што е највредно во развојот на науките и уметностите во една држава. Тоа е причината зошто во секоја држава постои само една национална академија. Може да постојат струковни академии, како медицинска, техничка и слично. Оваа иницијатива е малку невообичаена и не знам во која функција е дадена, практично е невозможно да дојде до реализација на таков проект – вели за „Слободен печат“ академик Владо Камбовски.

На забелешките од коалицијата Вреди дека МАНУ е затворена за академици Албанци, Камбовски објаснува дека постојат строги критериуми пропишани со закон и со правилници на Академијата, кои се усогласени со стандардите за прием со други академии.

– Тие стандарди доследно се применуваат, потоа поминуваат во една долга процедура во одделенија, а изборот на академици е со тајно гласање. Невозможни се манипулации врз која било основа. Тие критериуми се објективизирани и усогласени со критериумите во другите академии. Ако некој не ги исполнил тие критериуми, може да се лути и да тврди дека зад тоа стои некој став за некого. Нашата Академија е мултиетничка, и тоа да не го забораваат. МАНУ имала и има членови не само од македонската заедница, туку и од албанската, српската, влашката, но и академици странци – вели Камбовски.

На забелешките и прашањата на Изет Меџити од Вреди дека во МАНУ нема ниту еден вработен Албанец, Камбовски вели дека тие немаат интерес да конкурираат на огласите.

На огласите за вработување во МАНУ не се пријавил ниту еден Албанец

– На сите огласи што ги објавуваше Академијата досега, јас не паметам дека за тие места во Академијата, за вработени во службите, во секретаријат, се пријавил макар и еден Албанец. Нашите огласи за прием се отворени, одат по сите процедури за транспарентност, но нема пријави, а нема пријави, и тоа не само од Албанци, туку и од другите заедници, за отворени места во Академијата поради многу ниските плати за вработените. Само двајца-тројца има вработени. Ако некој сега од тоа прави политика, мислам дека не е во ред – дециден е Камбовски.

Академикот објаснува дека вработувањата во МАНУ се вршат во согласност со Законот за работни односи, во кој принципот на правична застапеност е вграден како темелен принцип, без тоа да се одрази врз стручноста и компетентноста.

И академикот Таки Фити цени дека станува збор за апсурдна и небулозна идеја и дека во ниту една земја нема две национални академии. Тој стои цврсто на ставот дека академија не може да се формира врз основа на етички принципи.

Арбен Таравари од Вреди повтори дека идејата за албанска академија е нивна програмска определба од која не се откажуваат, иако ВМРО-ДПМНЕ веќе порача дека науката не смее да се политизира и етнизира. Ни Меџити ни Таравари не споменуваат дека тоа не е содржано во владината програма.

– Несогласувања немаме, ова ни беше програмска определба. Секогаш идеите што се за наука и за уметност се добри и убави. Засега има иницијатива од четири општини, и јас се надевам дека ќе изнајдеме решение што ќе биде прифатливо за сите што живееме во Македонија. Никогаш науката не се етнизира, таман работа. Ние имаме повеќе универзитети, ќе имаме повеќе институции кои се занимаваат со наука и уметност и треба да ги развиваме и да ги поддржуваме. Да дадеме максимум сите од себе што повеќе науката и уметноста на сите етнички заедници да се развиваат што подобро во земјава – рече Таравари.

Мицкоски: Иднината не е во поделби, туку во обединување

Премиерот Мицкоски изјави дека ставот на ВМРО-ДПМНЕ за тоа прашање е јасен, односно дека има македонска Академија на науките и уметностите и во рамките на Академијата се собрани научната мисла, научниците од различна етничка припадност.

– Треба да работиме во насока на тоа да ја збогатуваме со научна мисла и со научници, тоа е иднината. Иднината не е во поделби, туку во обединување – рече Мицкоски.

И премиерот, како Таравари, смета дека нема недоразбирања во владината коалиција.

– Имаме искрена и принципиелна соработка со сите коалициски партнери, со Вреди и со ЗНАМ во овие пет недели во новата Влада. Ние не мора да се согласуваме за сите работи, прашањето е за мнозинството работи ние да се согласуваме. Сите сме посебни индивидуи, посебни политички партии и логично е за одредени теми да имаме различни ставови. Во еден процес на внатрешен дијалог тие недоразбирања треба да се надминуваат – изјави Мицкоски.

Неофицијално, премиерот веќе им укажал на лидерите на Вреди дека паралелна академија може да има само во федерација и дека Македонија не е федерација, а иницијативата која ја заговараат може да остане само на ниво на невладина организација со име Албанска академија.

И претседателот на ЗНАМ Максим Димитриевски ја отфрли иницијативата на Вреди, бидејќи науката ниту има политичка, ниту етничка припадност, туку генеза и континуитет.

– Науката не смее да се политизира, ниту да се етнизира, таа има своја генеза и континуитет. Ваквите обиди и идеи се резултат на постизборен популизам. Во Македонија постои само МАНУ, а паралелни институции не се дозволени – вели Димитриевски.

Иницијативата на Вреди ја отфрлија и опозициските СДСМ и ДУИ.

– МАНУ треба да остане единствена институција во која членуваат реномирани научници од сите етнички заедници. МАНУ, исто така, треба да биде институција која не смее да се партизира или да се злоупотребува од поединци за дневнополитички потреби. Ова е нешто што се случуваше во минатотo, велат од СДСМ. Но, она што треба јавноста да го знае е што Мицкоски ветил пред формирањето на Владата во однос на ова барање на Вреди? Не е првпат Вреди и нејзините лидери да ја споменуваат aлбанската академија како проект, но Мицкоски и ВМРО-ДПМНЕ упорно си молчеа. Прашање е само што ќе биде цената за тоа и дали под маса има испорачано друго барање доколку академијата не помине – прашува СДСМ.

Претставници и лидери на партиите што ја сочинуваат коалицијата „Вреди“ викендов, на средба со здружението Албанска академија на науките и уметност, во Тетово најавија активности со цел да се оформи академијата како јавна установа.

ДУИ, пак, ја критикува Вреди дека иницира маалска академија.

– Наместо да го преземат претседавањето со државната Академија за наука и уметност, да создадат простор за повеќе академици, да гласаат за законот што го предложивме додека го блокираа со ВМРО за правична и соодветна застапеност во МАНУ, тие дојдоа до „големата општинска идеја“ што уште повеќе ги понижува Албанците – велат од ДУИ.

 

Здружението Албанска академија на науки и уметности е основано пред две години од Зеќир Кадриу, Џеладин Мурати, Авзи Мустафа, Сузана Алиу и Хасан Јашари. Тогаш по превирањата во МАНУ, откако не беа избрани нови академици Албанци од Здружението за „Слободен печат“ изјавија дека веќе функционираат како Здружение на албански академици.
Тогаш тврдеа дека не дејствуваат како паралелна институција на МАНУ. Сепак, судејќи по името „Здружение за наука и уметност на Албанците“ и по тоа за што се залагаат, произлегува дека функционираат како академија на науките и уметностите на Албанците во Македонија. Тогаш ни изјавија дека Здружението се самофинансира, но дека ќе бараат пари од државата.

– Функционираме како академија на науките и уметностите на Албанците. Двапати бев предложен за член на МАНУ и двапати ме одбија од технички причини. Не ме ни повикаа на разговор. Се однесуваат бирократски спрема научната работа и не третираат како да сме од Африка, иако имаме научни трудови за да бидеме членови на МАНУ. Сега имаме објавено јавен повик за нови членови на Здружението. Ќе ги следиме сите подрачја и ќе работиме како МАНУ. Бараме простор како научни работници да нè почитуваат – изјави тогаш за „Слободен печат” професорот од Штуловиот универзитет и член на Здружението на албански академици Хасан Јашари.

Реакција на професори Албанци: Паралелна „Академија“ како здружение веќе функционира во Македонија!