Во Културно-информативниот центар (КИЦ) во Скопје на 28 февруари, во „Салон 19.19“, со почеток во 19.19 часот, ќе се одржи првото предавање од тематскиот циклус „Патот на свилата помеѓу историјата и културата“. Предавач е Игор Радев, а влезот на предавањата е бесплатен.

На првото предавање ќе бидат објаснети почетоците на „Патот на свилата“, како трансверзала којашто ги поврзувала Источна Азија со Медитеранот, а коишто се датирани во првите две столетија од нашата ера.

– Тоа е епохата на кинеската династија Ха̀н (205 п.н.е – 220 н.е.), која токму во овој период, како последица на нејзиниот судир со Хуните, доаѓа во засилен допир со Централна Азија и подалечните предели на Запад, за што најзаслужни се експедициите на Чжа̄нг ‘Чје̄н (†114 п.н.е.) и Ка̄н Јӣнг (преод на I и II век н.е.), чија, пак, дипломатска мисија го води сѐ до Месопотамија на прагот на Римската Империја.

Со ваквите контакти отворен е Патот на свилата што ќе ги сврзе дотогаш регионалните патни и трговски мрежи во еден глобален систем, во чиј склоп „меѓународни“ стоки, како свилата, ќе влијаат врз економската рамнотежа на просторите од Кина до Рим. Воедно и знаењата на разните цивилизации едни за други ќе нараснат, што ќе го видиме од една страна во делата на Страбон, Плиниј и Птоломеј, а од друга, во тогашните кинески историографски сочиненија како „Историските записи“ на Сӣ’ма̌ ‘Чје̄н (145-90 п.н.е.) и „Книгата на Подоцнежниот Ха̀н“.

Патот на свилата овозможува и меѓусебни културни оплодувања олицетворени во такви феномени како „хеленистичкиот будизам“ од северозападот на Индискиот потконтинент и Средна Азија, но и пластичната уметност од Гандара, која во своевиден триаголник ќе ги спои хеленистичките естетски идеали со оние на Индија и Кина.

Историски куриозитет претставуваат извештаите за трансконтинентални патувања, како она на Маес Титијан, кој, опишан од Птоломеј како „маж Македонец“, е првата забележана личност од Медитеранскиот свет, којашто има отпатувано сѐ до Кина – стои во најавата на настанот.

Игор Радев е филолог, лингвист, синолог и преведувач. Дипломирал класични студии на Философскиот факултет во Скопје, магистрирал лингвистика и применета лингвистика, а докторирал кинеска филологија на Пекиншкиот универзитет, НР Кина.

Д-р Игор Радев е со богат опус на преведени и препеани дела од старокинески и кинески на македонски јазик, вклучително: „Книга на Патот и неговата Крепост“ од Лао Це (2012), „Изреченијата со Големото учење“ и „Учењето за средишноста“ од Конфуциј (2013), Антологија на класичната кинеска поезија (2014), „Книга на записите“ (2016), „Књига песама: Конфуцијански поетски канон“ (2019), „Менциј“ (2019), „Собрани песни“ од Ли̌ ‘Чӣнг Чжа̀о (2019), „Трословната книга“ (2020), „Избрани песни“ од Сӯ Шѝ’ (2021).

Во периодот 2013 – 2016 учествува во преводот на Антологии на македонската литература на кинески јазик. Автор е и на бројни теоретски статии во земјата и во странство од областа на синологијата и лингвистиката, делумно собрани во „Кинеска клучалка: Збирка синолошки есеји“ (2017), а и на книги од областа на граматологијата, каква што е „Типологија на писмото“ (2022).

Член е на Светскиот совет на синолозите, на Книжевната асоцијација на земјите од Појасот и патот, како и на Светската асоцијација за кинески студии при Кинеската академија за општествени науки.

Во 2021 година е добитник на „Кинеска награда за особен придонес во литературата“, која претставува највисоко признание во НР Кина на книжевно-културно поле што може да биде доделено на странски државјанин. Претходно, во 2012 г. добитник е на наградата „Григор Прличев“, доделувана од Сојузот на литературните преведувачи на Македонија за преводот од древнокинески на македонски јазик на „Книгата на Патот и неговата Крепост“ од Лао Це, а во 2022 година и на наградата „13 Ноември“ на Град Скопје.