Дали меланомот е единствен рак на кожа, колку пациенти годишно заболуваат, дали се раѓаме со меланом и која возраст е најризична, во мај, месецот за превенција од меланом, одговор побаравме од д-р Тихомир Цветковиќ, дерматолог од приватната ординација „Дерма Плус“. Статистиката вели дека од пет случаи на сите видови на рак на кожа, еден случај е меланом. Вкупно на глобално ниво, над 300.000 луѓе заболуваат од меланом, а има околу 60.000 смртни случаи.

– Меланомот е најсмртоностиот тип на карцином на кожа. Постојат и други карциноми на кожа, но за среќа се полокализирани и имаме повеќе време или простор да интервенираме. Пациентите не треба да се фокусираат ексклузивно на меланомот, постојат и други карциноми на кожа. Тој не дава симптоми, додека не дојде до некоја подоцнежна фаза. Можноста од брзо метастазирање го прави многу опасен. Другите карциноми прават промени на кожата, лушпи, мали ранички кои крвават, некои луѓе се жалат на жарење и печење – вели Цветковиќ.

Според него, доколку пациентот има бенки по телото доволно е да направи барем една контрола годишно.

– Со помош на дермоскоп се проверува цело тело, од горе до долу, дланки, табани, интима, цела регија. Многу е битна анамнезата. Кога скринираме за меланом, генерално поставуваме 4 до 5 битни прашања. Дали професијата или хобито е на сонце, семејната историја на член на семејството којшто имал меланом и возраста. Ако видиме чудни бенки, тогаш тој пациент го карактеризираме како пациент од висок ризик – вели докторот.

Тој објаснува дека не е правило тие атипични бенки да поминат во меланом, но треба да сме внимателни. Дерматолозите за детекција користат дермоскоп. Прегледот лесно и брзо се прави.

– Ако се наиде на нешто што не се совпаѓа, не е хомогено или е асиметрично, време е за дерматолог. Она што е алармантно во последно време е појавата на меланоми кај деца. Овогодишниот проект на „Еуро меланома 2025“ е фокусиран на дечињата. Не може да се родите со меланом. Се раѓате со конгенитална или вродена бенка, којашто е од висок ризик и која во текот на детството малигнизира. Родителите се совесни, доаѓаат за превентивни прегледи, но сакам тој тренд да се задржи – вели докторот.

Петгодишните прогнози на преживување се одлични ако меланомот рано се открие.

– Превенцијата е најдобар лек. Старите правила важат и до денес, крем со заштитен фактор  треба да е прва линија на одбрана, мораме да работиме и физички да направиме бариера меѓу нас и сонцето, особено во тие активни часови, помеѓу 10 и 18 часот, особено за време на летото. Дебела сенка на плажа, бидејќи бела маичка и чадор не се доволна заштита. Бронзениот тен е убав, но штетен за кожата – вели докторот. Тој вели дека кожата памти и дека подоцна во животот може да го покаже тоа.

Во однос на алергиите на сонце, вели дека сè почесто се јавуваат.

– Алергијата од сонце и компликациите од сонце се конкретни, локални, се јавуваат на кожа без системски моменти. Освен кај пациенти кои имаат висока сензитивност, па кај нив се појавува и треска. Осипот по кожата многу лесно го разликуваме, се разликува од осипот од испиена таблета, храна или внесен суплемент, или пак дирекно изложување на сонце. Алергија од сонце се јавува на места кои биле изложени на сонце. Така лесно ќе ја видиме таа граница, на пример, на подлактицата има осип, на надлактицата нема. Тогаш секако станува збор за алергија на кожа од сонце – вели докторот.

Цветковиќ вели дека сè повеќе слуша дека луѓето се свесни дека имаат проблем со алергија на сонце. Објаснува дека таа јасно и лесно се детектира, не треба којзнае каков дерматолошки пристап, а анамнезата е повеќе од доволна.

– Пациентите, доколку видат дека се појавува осип, не треба да пробуваат да се лекуваат сами и да се споредуваат со некој друг што има алергија на сонце, бидејќи самата дијагноза во своето име го содржи зборот полиморфна. Значи, не изгледа кај секого исто. Главниот сепаратор се фотоизложените места. Кај некој може да биде во вид на уртикарија, кај друг во вид на црвени папули или црвен пришт. Лек, како лек конкретен, нема, важат истите правила како и за бенките и за карциномите, да се бега од сонце во оние моменти од денот кога тоа е најсилно – вели докторот.