Недостиг на храна, милиони гладни по светот. Каква е состојбата со земјоделството во земјава? Се претворивме ли од земјоделска држава во увозно зависна? Имаме вода да извезуваме во светот, но ја користиме нерационално. Земјоделците сè уште со отпор гледаат на новитетите кои во светот се секојдневие, без желба во производството да се вметне нешто ново. На овие прашања утрово во емисијата „Слободен печат“ на Слободна ТВ одговор побаравме од проф. д-р Ордан Чукалиев, професор на Факултетот за земјоделство и храна и екс декан на истиот факултет.

– Аграрот секогаш бил значаен сектор во нашата економија, но никогаш не бил доминантен. Меѓутоа кога ќе видиме колкав процент на население од државава се занимава со земјоделство станува јасно дека голем е процентот на граѓани кои се занимаваат со оваа дејност. Македонија за жал се соочува со големи проблеми во секторот-вели Чукалиев.

Тој вели дека имаме лоша структура во земјоделскиот сектор, имаме голем број на земјоделци, околу 180.000 регистрирани, голема земјоделска површина која не се користи целосно, возраста на земјоделците е околу 60 години.

– Имаме многу возрасна популација која се занимава со земјоделство. Руралните средини се празнат. Се соочуваме со големи проблеми поради кои нашето производство станува се помалку конкурентно-вели професорот.

Според него оранжериите не се напуштени и многу е битно кога се зборува за земјоделството во земјава да се знае дека не сме рајот на земјата за земјоделство.

Нездравата исхрана и штетното земјоделство чинат 10 трилиони долари годишно

– Македонија прво има лоши климатски услови, има многу сонце, но природно е многу сува, не сме еднакво топли како Грција и Албанија. Имаме многу ладни зими кога треба многу да се грее, а тоа се вградува во цената на земјоделските производи. Ние сме зависни од увоз во шопската салата, увезуваме зеленчук-вели Чукалиев.

На прашањето што во шопската салата е домашно, професорот вели дека можеби само сирењето, но и тоа го увезуваме.

– Увозно зависни сме и од бело сирење, значи дека и сирењето не е наше- вели професорот.

За земјоделската популација вели дека е факт дека старее, последното истражување е во 2016 година покажа дека возраста е над 56 години и секоја година расте.

-Имаме многу мал влез на млада сила, на нови земјоделци, младите се иселуваат-вели Чукалиев.

Тој објаснува дека наш работник е високоценет во Европа, знае се да работи, платите се повисоки од кај нас и работниците си одат.

– Постојано вложуваме во млади сили, но едно забораваме. Тој млад човек сака добри услови за живот. Ние имаме села со проблеми со вода, со струја, нема инфраструктура, нема асвалт, нема амбуланта и училиште-вели професорот.

Околу бројката на студенти кои сакаат да студираат земјоделство вели дека опаѓа бројот на заинтересирани.

– Структурата на земјоделци е голем проблем. Има многу ниско образование, и мал дел, само околу 5 отсто од вкупните земјоделци имаат некое формално образование поврзано со земјоделство. Не велам дека секој треба да има факултет, но немаат знаење стручно, работат со наследено знаење од татко и дедо. Ситуацијата со факултетите е алармантна, се намалува интересот и бројката на деца кои се запишуваат. Но тоа не е само кај нас. Секаде е така-вели Чукалиев.

За малиот интересза студирање вели дека е така поради малата перспективата и можноста за вработување.

-Секој мисли дека знае земјоделство, не вработува агроном, или ако вработи дава мизерна плата. Сепак се работи за универзитетско образование и платата треба да е слична со другите сектори-вели Чукалиев.

За субвенциите вели дека сами по себе немаат развојна компонента имаат компонента да ги задржат земјоделците на нивите. Тие не се за развој. Постојат други компоненти пример рурален развој.

– По светот роботи веќе ги жнеат нивите. Не влегува човек во нив. Се согласувам дека голем дел од земјоделците и не знаат за дигитализација, но се надевам дека ќе успееме да ги натераме да разберат-вели Чукалиев.

Со професор Чукалиев разговаравме и за субвенции во земјоделството, за богатството со води, во земјава, со неодрживаните канали за наводнување и се почестите ископи на бунари.

Целото интервју погледнете го во продолжение: