Бронзена статуа на римскиот император Марко Аврелиј, украдена од античкиот град Бубон во југозападна Турција за време на нелегални ископувања во 1960-тите, е вратена во земјата од која потекнува.

По повеќе од шест децении во Соединетите Американски Држави, статуата официјално беше вратена како резултат на сложена истрага спроведена од турското Министерство за култура и туризам во соработка со американските власти. Турскиот министер за култура и туризам, Мехмет Нури Ерсој, го објави враќањето на споменикот на социјалните мрежи, нарекувајќи го исходот „историско достигнување“, пишува „Anadolu Ajansı“.

🤴🏻 Roma İmparatoru evine döndü.

💢 Burdur’daki Boubon Antik Kenti’nden kaçırılan Marcus Aurelius heykeli, 65 yıl sonra ABD’den Türkiye’ye geri getirildi.https://t.co/BkTMo1v0M2 pic.twitter.com/mlutAj7jw3

— gdhtarih (@gdhtarih) July 19, 2025

Нури Ерсој ја нагласи упорноста и решителноста за потребата од враќање на статуата: „Бевме во право, решителни, трпеливи – и победивме. Со макотрпен труд ги собравме потребните докази и го вративме „Царот Филозоф“ на земјата каде што му е местото.“

Статуата на Марко Аврелиј датира од периодот помеѓу вториот и третиот век од н.е. и се смета за еден од најубавите примери на бронзени скулптури од римскиот период во Анадолија. Таа е земена од Бубон, кој се наоѓа во денешната покраина Бурдур, по неовластени ископувања. Делото на крајот завршило во колекцијата на Музејот на уметност во Кливленд во Охајо.

🇹🇷 Marcus Aurelius statue has landed in Türkiye after being returned by the U.S. pic.twitter.com/q1N6s5ePKz

— Daily Turkic (@DailyTurkic) July 19, 2025

Покојната професорка Џале Инан, истакната личност во турската археологија, беше првата што го привлече академското внимание кон вистинското потекло на статуата. Нејзината значајна работа го отвори патот за развој на случајот на меѓународната сцена.

Заедничка операција заснована на наука, право и дипломатија
Во 2021 година, заедничка истрага започнаа Министерството за култура и туризам на Турција, Канцеларијата на окружниот обвинител на Менхетен во Њујорк и Министерството за истраги за внатрешна безбедност на САД (HSI).

Целта не била само да се пронајде статуата на Марко Аврелиј, туку и други римски артефакти земени од Бубон, вклучувајќи ги главите и статуите на императори како што се Луциј Вер, Септимиј Север и Каракала.

Преку обемно архивско истражување, изјави на сведоци од грабежот во 1967 година и прецизни споредби помеѓу мерењата на стапалото на статуата и нејзината оригинална основа во структурата Севастион во Бубон, тимот собра цврсти докази.

Враќањето на статуата на Марко Аврелиј од страна на турското министерство беше опишано како пресвртница во борбата на земјата против трговијата со културни добра. Службениците нагласија дека ова не е само репатријација, туку значајна демонстрација на меѓународна соработка, правна строгост и научна прецизност.

Министерот Ерсој додаде дека статуата наскоро ќе биде изложена на посебна изложба во Анкара. Тој, исто така, изрази благодарност до тимовите за културно наследство на Министерството, Одделот за археолошки ископувања Бубон, Музејот Бурдур и Туркиш ерлајнс за олеснувањето на транспортот на статуата од Соединетите Американски Држави.