Во рамките на 47. Денови на македонска музика (ДММ2024) на 10 април, во Музејот на македонската борба се одржа промоција на монографијата „Стојан Стојков – мојот творечки пат“.

Монографијата „Мојот творечки пат“ претставува преглед на творечкото патување на Стојан Стојков низ кое тој се гради како композитор, но и како личност со високи професионални и морални вредности и начела по кои се води во текот на своето професионално делување и како професор на Факултетот за музичка уметност во Скопје и како силен општествен деец во областа на културата и уметничкото образование, со што остава траен белег во градењето на македонската музичка култура. За неговите заслуги, добитник е на највисоките државни награди и признанија. Монографијата ја промовираше музикологот Александар Трајковски.

– Со објавувањето на оваа книга, македонското музичко книгоиздателство добива едно мошне специфично и комплексно дело, како од аспект на структурната и концептуална поставеност, така и од призма на содржинскиот габарит. Имено, станува збор за автобиографски приказ на животниот и уметничкиот пат на композиторот, педагогот и општествениот деец Стојан Стојков, во која, тој, автентично ги издвојува клучните и суштински најважните оски од својата животна и уметничка приказна, давајќи ѝ ја на целата публикација потребната доза на оригиналност и изворност. Во оваа книга, авторот, чиј севкупен професионален ангажман (на полето на музичкото творештво, педагогијата и организацијата) директно придонесува во развојот и афирмацијата на повеќе клучни сегменти од современата македонска музичка култура, преку личните приказни, истовремено, ненаметливо, но сосем јасно ни осветлува мноштво клучни случувања поврзани со развојот на повеќе институции, носители на тогашниот, но и сегашниот културно-општествен живот.

Станува збор за исклучително вреден текст, заради тоа што, помеѓу другото, е граден врз основа на мемоарски забелешки, директно изнедрени од богатото искуство и животните сознанија на самиот Стојков, кој, како еден од најслоевитите и најактивните чинители на македонската култура во изминативе шест децении, во трајна сопственост ни ги отстапува нам, на читателската публика, но уште повеќе на историографијата на македонската музика – истакна промоторот Александар Трајковски.

Монографијата е збогатена и со стиховите на големите македонски поети Михаил Ренџов, Ефтим Клетников и Борче Панов, кои своите креации му ги посветуваат токму нему, на својот пријател, композиторот Стојан Стојков.

На промоцијата се обратија композиторот Стојан Стојков и приредувачот на монографијата Велика Стојкова Серафимовска, а беа изведени и дела од камерниот и хорски опус на Стојан Стојков.

Стојан Стојков (1941, Подареш, Радовишко) е истакнат македонски композитор, универзитетски професор и општествен деец во областа на развојот и афирмацијата на македонската музичка култура и образование. Како композитор се смета за припадник на четвртата генерација македонски композитори и еден од најистакнатите претставници на македонската национална композиторска школа. Во македонската музичка наука, но и пошироко во регионот, Стојков се именува како втемелувач на неофолклоризмот во македонската национална композиторска школа.

Творештвото на Стојан Стојков опфаќа широк жанровски круг во рамките на класичната музика: од помалите форми, до поголемите, оркестарски, вокално-инструментални и сценски дела. Во сите нив релациите со фолклорот се речиси неизбежни, а приклонувањето кон неговиот рустикален дел на авторот му овозможува, потпирајќи се најчесто на народната дијафонија, да употребува специфични хармонски и полифони решенија, повеќеслојни акордски созвучја и различни формални структури.

Врзаноста за традицијата на сопствената земја Стојков го манифестира и со низа творби што произлегуваат од нашата духовна традиција („Огледала“, „Тропар на Св. Климент“, „Достојно ест“ и особено – „Псалми“. Исто така – и со употреба на инструментариум во кој посебно место заземаат некои од народните инструменти (кавал, тамбура, ут, канон, тапан итн.), кои највпечатливо се присутни во балетот „Ташула – охридска робинка“, во кои се пренесени елементи и од нашата играорна фолклорна традиција.

Делата на Стојан Стојков повеќе децении се присутни на сцените во земјава и во над триесетина светски земји, како и на најзначајните фестивали во Македонија, на Балканот и во некои европски земји. Некои од нив се печатени на носачи на звук – грамофонски плочи, аудиокасети, ЦД и ДВД.

(Текстот е објавен во „Културен печат“ број 226, во печатеното издание на весникот „Слободен печат“ на 13-14.4.2024)