Во нова студија, тим геолози и биолози од Универзитетот во Колорадо успеа да „оживее“ древни микроорганизми, од кои некои поминале до 40.000 години во мразот.

Студијата покажа како функционира пермафростот, слој од замрзната земја, мраз и карпа што покрива речиси една четвртина од копното на северната хемисфера. Остатоци од растенија, животни и безброј микроорганизми останале заробени во таа замрзната „гробница“ со векови – сè додека научниците не ги „разбудиле“, пишува „Технолоџи нетворк“.

Се испостави дека кога примероците од пермафрост се одмрзнуваат, микробите не оживуваат веднаш. Потребни се неколку месеци, но потоа почнуваат да создаваат цели колонии.

– Ова во никој случај не се мртви примероци. Тие сè уште можат да живеат, да ја разградуваат органската материја и да ја ослободуваат во форма на јаглерод диоксид – вели Тристан Каро, главен автор на студијата и поранешен дипломиран студент по геолошки науки на Универзитетот во Колорадо.

Каро и колегите ги објавија своите резултати во септември во списанието „ЈГР Биосаенсес“ / JGR Biogeosciences.

Студијата има далекусежни последици не само за Арктикот, туку и за целата планета, забележува коавторот на студијата Себастијан Копф.

Денес, пермафростот брзо се топи поради климатските промени предизвикани од човековата активност. Научниците стравуваат дека овој процес би можел да започне маѓепсан круг: како што слоевите се топат, микробите повторно стануваат активни, ја разградуваат органската материја и ослободуваат јаглерод диоксид и метан во атмосферата – стакленички гасови кои дополнително го забрзуваат затоплувањето на планетата.

– Тоа е една од најголемите непознати кога зборуваме за климатските реакции – како топењето на овој огромен слој замрзната почва, во која знаеме дека е заробена огромна количина јаглерод, ќе влијае на екологијата и брзината на климатските промени – вели Копф.

Во лавиринтот на вечниот мраз

За да бараат одговори, истражувачите отидоа на уникатно место – тунелот Пермафрост во централна Алјаска, истражувачки објект на Инженерскиот корпус на американската армија, кој се протега повеќе од 100 метри под замрзнатата земја.

– Првото нешто што го забележувате кога ќе влезете е мирисот – како застоена визба што е затворена долго време. За микробиолог, ова е возбудливо, бидејќи необичните мириси често се од микробно потекло – опишува Каро, сега постдокторски соработник на Калифорнискиот институт за технологија.

Тимот зел примероци од ѕидовите на тунелот кои се стари од неколку илјади до неколку десетици илјади години. Во лабораторијата, тие биле полеани со вода и инкубирани на температури од четири и 12 степени Целзиусови – ладно за луѓето, но топло за Арктикот. Со ова, тие сакале да симулираат услови на летно одмрзнување на земјата во Алјаска.

Изненадување по шест месеци

Во првите месеци, колониите растеле екстремно бавно – во некои случаи, само една од 100.000 клетки дневно се обновувала. За споредба, во лабораториски услови, повеќето бактерии ја менуваат целата своја популација за неколку часа.

Но, по половина година, ситуацијата се променила целосно: некои колонии дури создале „биофилм“ – лепливи структури видливи со голо око.

Каро објаснува дека овие микроби веројатно не можат да ги заразат луѓето, но сепак биле чувани во затворени комори. Интересно е што тие не се разбудиле многу побрзо дури и на повисоки температури, што значи дека во природата може да потрае неколку месеци пред да почнат да испуштаат големи количини на стакленички гасови по топол период.

– Можеби имате еден топол ден за време на летото во Алјаска, но она што е поважно е што летата стануваат подолги, па топлината доаѓа во есен и пролет – вели Каро.

Тој додава дека многу прашања се уште се отворени – на пример, дали микробите се однесуваат исто во различни региони на светот.

– Има многу пермафрост – во Алјаска, Сибир и други северни области. Истраживме само еден мал дел – потсетува експертот.