Сто дена по формирањето на првата тројна коалиција во историјата на Австрија – составена од конзервативната ОВП, социјалдемократската СПО и либералната партија HEOC – почнува да се оформува реалната слика за тоа како функционира овој политички експеримент. Иако конфликти не се експонираат во јавноста, зад затворените врати владее напнато трпение, а компромисот станува валута на секоја одлука.

Она што моментно ја држи коалицијата обединета не е заедничка визија, туку заедничкиот страв од растечкото влијание на крајната десница, ФПО под водство на Херберт Кикл.

– Она што нè поврзува е вербата во демократијата и правната држава, нешто што на Кикл очигледно му недостасува – изјавуваат владини извори. Неофицијалната верзија, пак, е подиректна: „Имаме заеднички надворешен непријател.“

Она што моментно ја држи коалицијата обединета не е заедничка визија, туку заедничкиот страв од растечкото влијание на крајната десница ФПО. Тоа чувство на „надворешна закана“ станува лепак за коалицијата, дури и кога внатрешно се соочуваат со сериозни разлики.

И покрај тензиите, сите во владата се согласуваат за едно: во моментот нема алтернатива на оваа тројна коалиција. И СПО и ОВП имаат горчливи спомени од претходни неуспешни сојузи – ОВП со ФПО, СПО со Зелените. Згора на тоа, HEOC од почетокот беа резервирани кон влезот во владата, што дополнително го зголемува чувството на политичка „заложеност“. Како што велат извори од коалициските кабинети: „Излезот не е опција. Сите сме залепени едни за други, дури и кога не сакаме.“

Внатрешни победи, надворешна тишина

Секој од партнерите добива „своја“ тема – симболичен успех со кој може да се пофали пред гласачите. ОВП го промовира укинувањето на правото на семејно спојување како безбедносна победа. СПО се гордее со воведената замрзната кирија. HEOC, најмалиот партнер, го турка образованието и дигитализацијата.

– Имаме многу конфликти, но ги решаваме внатрешно – изјави стратег од владата.

Ова е дел од меѓупартискиот договор, да не се расфрлаат со кавги во јавност, барем не во првите месеци.

И покрај ова, некои теми веќе почнаа да создаваат длабоки линии на раздор. Последниот пример е потпишувањето иницијатива за рестриктивно толкување на Европската конвенција за човекови права од страна на канцеларот Штокер (ОВП), без консултација со HEOC или СПО. Исто така, предложената законска можност за надзор на приватни пораки преку мобилни апликации предизвика сериозни реакции кај либералната партија.

– Ова се теми каде што разликите не се само политички, туку вредносни – предупредуваат аналитичарите. Со други зборови- компромисот има граници.

Партнерство без љубов – но со цел

Односите меѓу ОВП и СПО се обременети со длабоки политички и лични повреди, особено по 2017 година, кога нивната коалиција се распадна, а ОВП го сврте грбот и формираше влада со ФПО. Иако довербата никогаш не е целосно обновена, сегашната коалиција функционира на основа на професионализам и страв од заедничката алтернатива.

– Канцеларот и вицеканцеларот нема да одат на одмор заедно, но изненадувачки добро соработуваат на оперативно ниво – вели еден член на кабинетот.

Во таа кревка рамнотежа, HEOC игра специфична, но важна улога. Влегоа во владата по тешки внатрешни дилеми и остануваат најмалиот партнер, но со јасна амбиција да не бидат третото тркало. Успеваат да привлечат медиумско внимание преку образовните реформи и инсистираат на принципиелни позиции, особено кај теми како човекови права и дигитализација.

– Не сакаме да бидеме „анхангсел“ – додаток без влијание – велат од партијата. Тоа ќе биде клучно за нивната иднина, особено ако ОВП и СПО почнат да гледаат на HEOC како на потенцијален постојан трет партнер, дури и на покраинско ниво.

Тоа што ги држи заедно не е идеолошка блискост, туку здрава доза на реалполитика – и страв од алтернативите. Владата можеби не почива на заемна симпатија, но барем засега, ја движат заедничкиот интерес и ограничените опции. Прашањето е, колку долго може да опстане овој баланс на рационалност и воздржаност?