Германија станува сè попривлечна за луѓето од турско потекло – без разлика дали станува збор за живеење, студирање или работа. Во 2024 година, според Статиста, 22.525 турски државјани земале германско државјанство, што претставува зголемување од околу 110 проценти во споредба со претходната година. Така, Турција го зазеде второто место на листата на земји на потекло, веднаш зад Сирија.

И Алаз Сумер одлучи да земе германско државјанство. Тој дошол во Германија пред околу осум години на магистерски студии. Сега овој правник работи за невладина организација во Берлин и докторира во областа на уставното право.

Во разговорот за ДВ, тој вели дека цел на секој мигрант е државјанството – и тоа само од практични причини. „Во спротивно, мора постојано да се борите со бирократијата – а тука таа е навистина многу строга. Дури и добивањето дозвола за престој може да биде голема мака.“

Бурак Кеџели, информатичар и дипломец на реномираниот универзитет Богазиџи во Истанбул, дошол во Германија во 2016 година. По неколку години во приватниот сектор, тој сè уште живее во Берлин – првично дошол поради кариерата.

Осврнувајќи се наназад, тој вели: „Со години живеам во Германија и течно го зборувам јазикот. По толку време, сакав да можам да донесувам и политички одлуки. Силниот германски пасош беше, исто така, важен фактор: со него можам да патувам без виза во многу земји.“

Според Глобалниот индекс на пасоши за 2025 година, германскиот пасош е на петтото место во светот – зад пасошите на Обединетите Арапски Емирати, Шпанија, Сингапур и Франција. Со германски пасош, може да се патува без виза во 122 земји, додека со турски пасош само во 69.

Двојното државјанство како важен поттик

И реформата на законот за државјанство во јуни 2024 година доведе до брзо зголемување на бројот на натурализирани граѓани, бидејќи за многу доселеници можноста за двојно државјанство е клучна причина за натурализација. И Алаз Сумер не сакал да се откаже од својот турски пасош: „Не сакав да го изгубам правото на глас“, вели тој. Турскиот пасош нуди и предности при патување во земји со кои Турција одржува блиски односи – предности кои ги нема германскиот пасош.

И Бурак Кеџели има двојно државјанство. Тој ја опишува можноста за двојно државјанство како „многу позитивна“. Дури и без оваа опција, веројатно би се одлучил за германски пасош, вели тој.

Претходната владина коалиција во Германија го скрати задолжителниот период на престој за натурализација од осум на пет години. Оние кои покажале посебни достигнувања во интеграцијата можеа да добијат државјанство по само три години. Меѓутоа, новата германска владина коалиција на демохристијаните (ЦДУ/ЦСУ) и социјалдемократите (СПД) го укина ова тригодишно правило во мај.

Сепак, можноста за задржување на оригиналното државјанство останува – право кое е од големо значење за многу луѓе со мигрантско потекло во Германија. До неодамна – со исклучок на граѓаните на ЕУ и Швајцарија – беше потребно да се откажат од претходното државјанство.

Затоа многумина се откажуваа од германско државјанство, бидејќи имаа емоционални, семејни или економски врски со нивната земја на потекло. Се проценува дека во Германија живеат над три милиони луѓе од турско потекло.

Политички притисок и инфлација: Ситуацијата во Турција

Политичката, социјалната и економската ситуација во Турција, исто така, одигра централна улога во многу натурализации. „Сакав да бидам академик“, вели Сумер. „Но, имав чувство дека тоа не е слободно можно во Турција. Кога ситуацијата таму дополнително се влоши, останав.“

Кеџели додава: „Немаше да можам да водам удобен живот во Турција. Да се одлучев за друга земја, веројатно ќе земев и нејзино државјанство.“

Во Турција, политичкиот притисок постојано се зголемува со години. Организациите за човекови права редовно известуваат за кршење на слободата на говорот и на медиумите. Неодамнешното апсење на градоначалникот на Истанбул, Екрем Имамоглу, во март привлече големо внимание – драстичен чекор од режимот на Реџеп Таип Ердоган. Имамоглу се смета за ветувачки кандидат за претседател на опозицијата и можен наследник на Ердоган.

Згора на тоа, земјата со години страда од тешка економска криза: во 2015 година, едно евро чинеше околу 2,3 турски лири. Денес, едно евро чини околу 45,56 лири.
Турција останува „татковина“ и покрај натурализацијата

И покрај натурализацијата и долгогодишното живеење во Германија, многу Германци од турско потекло и натаму се чувствуваат како дел од турската култура – и ја нарекуваат Турција своја татковина.

„Германија не стана моја татковина. Не би се нарекол Германец. Дури и да кажам – Германците би се смееле, и со право“, вели Сумер.

Кеџели размислува слично: „Сè уште ги имам моите најблиски во Турција. Таа врска никогаш не е прекината. Ќе продолжам редовно да патувам. Иако веќе не следам сè – и натаму слушам турска музика. Сè уште би ја нарекол Турција моја татковина. Всушност не се чувствувам вистински како дома во Германија.“

Недоволно германски?

Сумер истакнува дека „претежно му се допаѓа“ животот во Германија, но оти во суштина не се чувствува како дел од општеството. „Не мислам дека стекнувањето германско државјанство автоматски ви носи прифаќање – тоа не беше случај ни со мене.“

Тој ги опишува искуствата што ги доживуваат многумина со мигрантско потекло: „Се чувствувам поблиску до Турција отколку до Германија. Јасно ми е дека сум Германец само на хартија. Дури и ако живееш според германски стандарди и се прилагодуваш – остануваш мигрант.“

Сумер, исто така, зборува за дискриминацијата во секојдневниот живот. По натурализацијата, тој барал стан, но на онлајн пријавите со неговото вистинско име не му одговарале. Дури откако го сменил презимето, почнал да добива повратни информации. „Ако вашето име не е германско, вашиот германски пасош нема да ви помогне“, вели тој.

Извор: Дојче веле/ Автор: Бурак Унверен