Нашиот ’рбет се состои од 33 коски познати како пршлени, кои се наредени еден врз друг. Овој столб е поделен на пет сегменти: цервикален (во вратот), торакален (во нивото на градите), лумбален (во нивото на абдоменот) и сакрален (поврзан со карлицата). Петтиот сегмент е тртичната коска – на самиот крај од ’рбетот – кој е чувствителен и може да предизвика силна болка при повреда, пишува „Саенс алерт“.

Пршлените се поврзани преку повеќе зглобови, вклучувајќи дискови кои овозможуваат ’рбетот да се движи во различни насоки. ’Рбетот природно се витка напред и назад за да може да ги извршува своите клучни функции.

Сепак, бројни состојби може да предизвикаат искривување на ’рбетот повеќе од нормалното. Ова не само што доведува до болка, туку и до широк спектар на здравствени проблеми.

Погрбеност

’Рбетот ја носи тежината на телото, ја штити ’рбетната мождина и овозможува телото да се витка и флексибилно да се движи. Торакалниот дел природно е свиткан наназад – оваа кривина се нарекува торакална кифоза.

Но понекогаш таа кривина станува поизразена, најчесто како резултат на остеопороза (ослабени коски), промени во мускулите и пршлените поврзани со стареење или поради лошо држење.

Медицински, оваа состојба се нарекува хиперкифоза. Погрбено држење со спуштени рамена е нејзин најчест знак. Во потешки случаи може да го отежнува дишењето (бидејќи белите дробови не можат да се наполнат со доволно кислород) или да влијае врз голтањето. Чести се и болката и вкочанетоста поради губење на подвижноста на пршлените и компресија на нервите.

Сколиоза

Друг деформитет на ’рбетот е сколиозата, искривување на странa, при што пршлените ротираат или се сплескуваат.

Причините се различни: траума, рак, инфекции (како туберкулоза), вродени аномалии или невролошки нарушувања во детството (на пример, церебрална парализа).

Освен болка во грбот, забележливи се и промени во држењето: едната лопатка или дел од градниот кош може да штрчи, а облеката да стои поинаку.

Исклизнувања и сраснат ’рбет

Понекогаш еден пршлен се поместува нанапред и излегува од правилната линија – состојба позната како спондилолистеза. Таа може да предизвика притисок врз нервите. Доколку е зафатен ишијадичниот нерв, најголемиот во телото, се појавуваат болки и трнење во задниот дел од ногата или задникот.

Друг проблем е анкилозниот спондилитис – воспаление на зглобовите и дисковите што со време доведува до нивно стврднување. Овој нефлексибилен ’рбет личи на „бамбусово стебло“.

Како да се управува со болките?

Лекувањето зависи од големината и причината за деформитетот. Дури и малите промени може да создадат сериозни проблеми. Кај децата и младите, сколиозата често може да се коригира со вежби, ортопедски помагала или други методи, но кај потешките случаи е потребна хирургија.

Превенцијата е клучна: правилно држење, зајакнување на мускулите на грбот и рамената, како и здрави коски преку исхрана, додатоци и физичка активност. Хирургија е неопходна само во случаи на компресија на нерви или сериозни деформитети.

„Вашиот ’рбет е вистинско архитектонско чудо – способен е за многу повеќе отколку што мислите. Но неговата уникатна структура може да создаде проблеми ако природните кривини преминат во деформации“, истакнува д-р Ден Баумгарт од Универзитетот во Бристол.

Во некои култури постои изрека: „Зајакни го грбот, ќе си го зајакнеш животот“. Ова е потсетник секогаш да внимаваме на здравјето на ’рбетот и да побараме лекарски совет при првите болки.