Во рамките на дводневната програма со наслов „Денови на Кроација рекордс“ во Кинотеката на РСМ во Скопје на 17 август ќе биде прикажан документарниот филм „Новиот бран – 40 години подоцна“, додека на 18 август во ресторанот „Пелистер“ ќе биде претставена винилната продукција на „Кроација рекордс“.

Четири децении од објавувањето на култниот албум „Пакет аранжман“ најголемата дискографска куќа во регионот, „Кроација рекордс“, на почетокот на оваа година го реализираше филмот „Новиот бран – 40 години подоцна“, на авторот Никола Кнежевиќ. Како музички уредник во „Кроација рекордс“, Кнежевиќ ќе дојде во Скопје на 17 и 18 август, кога ќе биде прикажан филмот, ќе се одржи трибина за значењето на „Новиот бран“ и ќе биде претставена винилната продукција на оваа издавачка куќа.

Со каква цел се организираат „Денови на Кроација рекордс“ во Скопје?

– Целта е, пред сѐ, да се прошири интересот на публиката за нови изданија на „Кроација рекордс“ во Македонија, особено кога станува збор за реизданија, но и на винил како формат кој ужива голема популарност и ги надминува сите други формати. Секако, тоа би сакале да им го претставиме на љубителите на музиката, а со оглед на информациите што доаѓаат од нашиот драг претставник во Скопје, Иван Беќковиќ, Македонците никогаш не го изгубиле чувството за музика, тие сакаат да ја слушаат, но и да ја истражуваат. Македонските музичари отсекогаш биле дел од каталогот на некогашниот „Југотон“, но и на денешната „Кроација рекордс“. Почнувајќи од изведувачи како „Леб и сол“ и Влатко Стефановски, преку нешто попрогресивни, како Тихомир Поп Асановиќ, па сѐ до имињата на популарната и народната музика, како Зафир Хаџиманов или Есма Реџепова и Уснија Реџепова.

Она што е исто така важно да се каже, и што е една од најважните причини за организирање на „Денови на Кроација рекордс“ во Скопје, е тоа што ние сме во годината кога „Кроација рекордс“ слави 40 години од „Новиот бран“, најважното музичко движење во поранешна Југославија, но и едно од најважните во светот. Бидејќи повторно издадовме неколку култни албуми од „Новиот бран“, а тоа ќе го правиме и во наредниот период, време беше да ги претставиме одблиску на публиката. Интересно е што во Скопје за првпат презентираме изданија од „Новиот бран“, од сите градови во регионот, а причината е, се разбира, пандемијата на коронавирус. Се надеваме дека следни на ред ќе дојдат Белград, Загреб и другите градови каде што се свиреше и се слушаше „Новиот бран“.

Вие сте еден од авторите на документарниот филм „Нов бран – 40 години подоцна“. Успеавте ли да најдете одговор на прашањето зошто тој нов бран беше толку значаен за овие простори?

– Се надеваме дека успеавме да го најдеме одговорот, а тој е секогаш во зборовите дека „Новиот бран“ беше креативен блесок во тогашните монотони музички години, не копираше никого, беше единствен, импулсивен, за жал, краткотраен, но создаде цела култура, создаде нова уметност што се рефлектира не само во музиката, туку и во другите гранки. Неверојатно е како слоганот за млади и луди звучи одлично во случајот на „Новиот бран“. Младите во тоа време беа доволно луди, но во исто време толку брилијантни и интелигентни, што се спротивставија на она што се обидуваше да се направи тогаш, дури и кога се работеше за музиката. А тоа беше свртување исклучиво кон забавните и фолк изведувачи, кои го имаа приматот во тоа време. Тие не им даваа отпор за да ги згаснат, тоа би било лудо. Но, тие се појавија со својата креативност, како еден вид бунт, па дури и во рок-кругови, кои некако го загубија тој збор „рок“ во своето име.

За потребите на филмот направивте многубројни интервјуа со учесници во „Новиот бран“ во тоа време. Со каква емоција се нивните сеќавања на тоа време?

– Идентична емоција како кога се формираше „Новиот бран“, сѐ уште со ист жар, сѐ уште со иста енергија, сѐ уште со исто мислење дека ова е нешто што никогаш нема да се повтори и нема смисла повеќе да се повторува. Им се свртивме на нови жанрови, нови музички трендови, но интересно е да се слушне и да се види дека „Новиот бран“ сѐ уште може да се слушне во денешните бендови. Сите се свесни дека „Новиот бран“ траеше премногу кратко, но сѐ што е добро е навистина кратко трае.

Како музички уредник во „Кроација рекордс“ можете ли да го објасните феноменот на враќањето на винилите на музичкиот пазар?

– Aко го гледам тоа од мојата сфера, јас сум љубител на винили веќе пет години и засега ги имам 200 во својата колекција. Денешните потрошувачи, дури и во музиката, кога издвојуваат пари за некои забавни содржини, навистина сакаат да добијат една таква содржина за која ќе знаат дека ќе вреди секој вложен денар. Кога ќе го земете винилот во вашите раце, кога ќе го извадите од обвивката, кога ќе го ставите на грамофонот, ќе ги вклучите звучниците и засилувачот и ќе ја ставите иглата на плочата, тогаш ќе разберете – винилот вреди да се купи. Не само поради физичкиот производ, туку и поради звукот. Денешните потрошувачи не сакаат да добијат само едно нешто кога купуваат производ, тие сакаат нешто екстра, сакаат да научат нешто ново, сакаат да имаат производ во рацете што нема да се користи само еднаш… Така на пазарот најдобро поминуваат реизданија со богата придружна содржина, ексклузивни информации, фотографии со висок квалитет, но и звук прилагоден на денешното време.

Од друга страна, ова доведе до зголемување на продажбата на грамофони низ светот за неколку стотици проценти, а од трета страна, постои одредена хипстерска причина зошто треба да купите винил. Па, тогаш имате луѓе што купуваат винил затоа што се „кул“ и се убави и сакаат да ги ставаат на ѕид како спомен. Според тоа, има повеќе фактори зошто винилот се врати на пазарот, всушност, најточната информација е дека тој никогаш не исчезнал, дури сега е во центарот на вниманието на јавноста бидејќи го престигна цедето. Јас сум воден од таа филозофија, кога сум во автомобил, слушам музика преку стриминг, а кога сум дома – нема ништо подобро од тоа да се врти винилот, кој емитува звук, да речеме, од мојата омилена група „Пинк Флојд“.

Во Скопје ќе биде промовирана дел од винилната програма на „Кроација рекордс“. На кој начин се прави селекцијата на насловите и колку младите генерации ги прифаќаат тие традиционални вредности?

– Селекцијата може да биде едноставна, но и комплицирана. Имено, треба да се слуша пазарот, треба да се почувствува кога и во кој момент одреден уметник е толку популарен што заслужува винил, а од друга страна треба да се има предвид дека денес многу музика се продава на трговски штандови на концерти, па тие изведувачи треба да се концертно активни. Нашата главна цел е постојано да предизвикуваме носталгија кај публиката со копање по нашата богата архива и објавување на ремастерирана музика и ставање на услугите за стриминг. Ретро е секогаш „ин“ и ако е придружено со некоја нова содржина, тогаш тоа е добитна комбинација, и за публиката и за дискографот, односно издавачот. Се разбира, ние често посегнуваме по некои од најдобрите или најголемите хитови, без разлика дали се работи за одредени музички периоди или периоди на индивидуален музички уметник. Што и да е, секако ја привлекува публиката, а она што е интересно е дека веќе не е правило винилот да го купуваат само постарите слушатели, туку и многу млади љубители на музиката.

(Разговорот е објавен во „Културен печат“ број 93, во печатеното издание на „Слободен печат“ на 14-15 август 2021)