Почна масовниот сезонски егзодус на македонските граѓани во државите од регионот што излегуваат на Јадранот. Само во Хрватска се проценува дека најмалку шест месеци, ќе работат повеќе од 15.000 наши сограѓани. Лани во Хрватска заминаа од 8.500 до 12.000 сезонски работници од Македонија и околу 1.500 студенти на летна работа во Америка и Германија. Дел се упатуваат и кон Црна Гора и Албанија, а неофицијално годинава, се повеќе продавачи, комерцијалисти, дистрибутери и текстилци, ќе местат кревети, ќе чистат, ќе готват или ќе послужуваат за плати од над 1.000 евра.

Некои се веќе таму, а некои ги пакуваат куферите и без размислување ја оставаат дома работата на неопределено време, бидејќи знаат дека без проблеми ќе најдат работа кога есеноска ќе се вратат. Македонија ја задржа традицијата да носи работна сила надвор од границите во текот на летото и таа традиција трае повеќе од триесет години. Во изминатите години атрактивни беа Грција и Црна Гора, но во последниве пет години најатрактивна локација за миграција на работа сила од Македонија е Хрватска. Зоран Кочоски, сопственик и генерален менаџер на специјализираната компанија „Коузон“, за „Слободен печат“ вели дека ова се трендови, а годинава состојбата е слична на онаа која владее веќе две години.

– Сметам дека догодина нема да биде како оваа, бидејќи работодавачите од Хрватска и од Малта сè повеќе се свртуваат кон земјите што нудат поевтина работна сила, што секако ќе се одрази и врз платите на сезонците. Доколку се случи тоа, тамошните пазари на трудот ќе нè отфрлат како опција, односно странските газди нема да дозволат да бидат уценувани за повисоки плати ако имаат можност да ангажираат соодветна работна сила за помали плати – објаснува Кочоски.

Тој не е изненаден што луѓе од разни профили и на кои примарната професија им нема никакви допирни точки со туризмот, се нафаќаат да работа како собари, хигиеничари, келнери или готвачи, но лошо е што секој мисли дека може сè да работи.

– Проблемите настануваат кога истите тие лица ќе се соочат со новото сезонско занимање, па ќе сфатат дека тоа не им одговара, исто како што нема да им одговараат работните услови. Секој не може сè да работи. Грција, на пример, тоа одамна го има решено. Па, така, ако некој бил продавач, а сака да биде готвач, таму треба да помине низ обука и да добие сертификат – вели Кочоски.

Тој е дециден дека секој што заминува на сезонска работа во туризмот, треба да биде свесен дека тоа не е осумчасовно работно време, бидејќи во работните договори јасно е наведено дека се работи најмалку девет часа, на пример од 12 до 24 часот со тричасовна пауза за одмор. Одговарајќи на зачестените обвинувања на дел од Македонците што биле „непријатно“ изненадени од сместувањето, сопственикот на „Коузон“ е дециден дека на сите што заминуваат на сезонски гурбет, треба да им биде јасно дека не треба да очекуваат хотел со 5 ѕвездички.

– Условите за сместување во туризмот насекаде во светот се просечни или на потпросечното ниво. Некаде ќе ја делат собата со уште три или четири лица, бидејќи оваа ставка е највисока во сезонската работа на море. Вие може да се прехраните дневно со 20 евра, но нема да најдете кревет, на пример, во Дубровник во сезоната под 80 евра – додава Кочоски.

 Хрватска очекува 60.000 странски работници

Според податоците на Синдикатот за туризам и угостителство, лани во сезоната работеле околу 38.000 странски работници, а проценуваат дека годинава ќе ги има дури 60.000!

Синдикатот потсетува дека Хрватската народна банка исто така изрази загриженост за работната сила, бидејќи резидентното население сè потешко живее од плати во угостителскиот сектор, па затоа сè повеќе се заменува со неквалификувана или нискоквалификувана работна сила што ја носат агенциите за посредување, која не може да се натпреварува со домашните работници во квалитетот на услугите, што е многу важно во туризмот. Затоа, туризмот е загрозен од колапс на квалитетот на услугите, посочуваат од синдикатот, бидејќи секторот ќе се сведе на неквалификувана или нискоквалификувана увезена работна сила, објави Глас Истре.

Работниците бараат повисоки примања

Со оглед на зголемените животни трошоци и високата побарувачка за работници, сезонците оваа година не прифаќаат понуди под 1.300 евра. Ова значи дека работодавачите мора да понудат поконкурентни пакети, вклучувајќи подобро сместување и дополнителни бенефиции.

– Ако пред неколку години беше нормално да се работи за 900-1.000 евра, сега тоа повеќе не е случај. Работодавaчите сфатија дека ако не ги зголемат платите, ќе имаат сериозни проблеми да најдат работници – објаснува Марко Јуришиќ, менаџер на хотел во Дубровник.