Повеќе од милијарда луѓе ширум светот страдаат од ментални болести, а анксиозноста и депресијата се најчестите дијагнози и ги засегаат сите заедници и луѓе од сите возрасти и приходи, според податоците објавени од Светската здравствена организација (СЗО).

Во извештајот се наведува дека иако многу земји ги зајакнале политиките и програмите за ментално здравје, потребни се поголеми инвестиции и активности на глобално ниво за проширување на услугите за заштита и подобрување на менталното здравје на луѓето. Анксиозноста и депресијата се втора најголема причина за долгорочна попреченост и ги зголемуваат трошоците за здравствена заштита за пациентите и семејствата, а истовремено предизвикуваат значителни економски загуби на глобално ниво, според веб-страницата на СЗО.

Извештајот покажува дека иако преваленцата на нарушувања на менталното здравје може да варира во зависност од полот, жените се непропорционално погодени во целина, иако анксиозните и депресивните нарушувања се најчестите видови нарушувања на менталното здравје и кај мажите и кај жените.

Во исто време, водечка причина за смрт кај младите луѓе во сите земји и социоекономски средини е самоубиството, со околу 727.000 смртни случаи во 2021 година. И покрај глобалните напори, напредокот во намалувањето на самоубиствата е премал за да се исполни Целта на Обединетите нации за одржлив развој за намалување на стапките на самоубиства за една третина до 2030 година, при што се очекува намалување од само 12 проценти.

Трошоците за здравствена заштита се значителни, но индиректните трошоци, особено од изгубената продуктивност поради болест, се многу поголеми, при што анксиозноста и депресијата ја чинат глобалната економија околу 1 трилион американски долари годишно. Овие наоди ја истакнуваат итната потреба од одржливи инвестиции, посилно приоритизирање и мултисекторска соработка за зголемување на пристапот до грижа за ментално здравје, намалување на стигмата и справување со основните причини за ментални состојби, според СЗО.

Средните владини трошоци за ментално здравје се само два проценти од вкупните буџети за здравство, при што земјите со високи приходи трошат до 65 американски долари по лице за ментално здравје, земјите со ниски приходи трошат само 0,04 американски долари, со сериозен недостиг на психолошки работници.

Интеграцијата на менталното здравје во примарната здравствена заштита напредува, при што 71 процент од земјите исполнуваат најмалку три од петте критериуми на СЗО, но само 22 земји обезбедија доволно податоци за да се процени покриеноста со услуги за психоза.

Во земјите со ниски приходи, помалку од 10 проценти од засегнатите лица добиваат здравствена заштита, во споредба со над 50 проценти во земјите со повисоки приходи.

СЗО ги повикува владите и глобалните партнери итно да ги интензивираат напорите за системска трансформација на системите за ментално здравје ширум светот, што вклучува правично финансирање на услугите за ментално здравје, правни и политички реформи за почитување на човековите права, одржливи инвестиции во работната сила во менталното здравје и проширување на грижата базирана на заедницата и грижата ориентирана кон лицето.

„Инвестирањето во менталното здравје значи инвестирање во луѓето, заедниците и економиите, инвестиција што ниедна земја не може да си дозволи да ја занемари. Секоја влада и секој лидер има одговорност итно да дејствува и да обезбеди грижата за менталното здравје да не се третира како привилегија, туку како основно право за сите“, рече генералниот директор на СЗО, Тедрос Аданом Гебрејесус.