Министерството за економија и труд се уште ги чека забелешките на членките на Економско-социјалниот совет, а од нив зависи дали новата просечна потрошувачка кошничка ќе го види „светлото на денот“ пред локалните избори. Министерот Бесар Дурмиши на последната седница на ЕСС го претстави и процесот за изработка на нова, како и официјалната методологија за пресметка за што треба да се изјаснат и работодавачите и синдикатите и потоа таа финално да биде заокружена, велат од МЕТ за „Слободен печат“.

Министерот Дурмиши во неколку наврати нагласи дека новата потрошувачка кошничка, ќе била со реални податоци колку му треба за еден месец на едно четиричлено семејство во делот на храната, пијалоците, облеката… Државниот завод за статистика, лани пресмета дека во последните три години нашите сограѓани трошат скоро 70 проценти само на храна, пијалоци и основни домашни потреби.

-Немаме ништо против кошничката што ја објавуваат синдикатите, но таа е несоодветна и нереална, поради тоа што бројките не се точни – неодамна потенцираше Дурмиши.

Како што неофицијално дознаваме, кошничката ќе се базира на податоци од Државниот завод за статистика, ќе се пресметува за 4 члено домаќинство, ќе се опфатат 101 производ кои учествуваат со најголем процент во вкупната потрошувачка за храна и безалкохолни пијалоци на едно домаќинство, овошјето и зеленчукот ќе бидат со сезонски карактер, податоците ќе се земаат од најмалку 6 маркети. Од неа се исклучени цигарите и тутунот, алкохолот (бидејќи нив ги нема ниту во минималните и просечни потрошувачки кошници и во земјите од регионот), како и станарините, бидејќи според Пописот од 2021 година, 90 отсто од домаќинствата во земјава живеат во сопствен стан.

-Се уште чекаме мислења од сите релевантни страни кои членуваат во ЕСС. Потоа во зависност од нивната содржина, тие ќе бидат вметнати во финалната верзија – додаваат од МЕТ.

Во меѓувреме, ССМ не отстапува од ставот дека Синдикалната минимална кошница е реален модел на пресметување на трошоците на живот. Тие објаснуваат дека вредноста на нејзината нова пресметка од 2023 година, опфаќа неопходни трошоци на семејство од двајца родители и две деца кои се ученици и живеат во сопствен стан од 60 м2.

-Претпоставеното семејство ги купува само основните прехрамбени производи и притоа прават споредби на производите барајќи ги тие со пониски цени. Можат да си ги дозволат само основните производи за домаќинството. Кога купуваат облека секогаш предимство им даваат на производите кои што имаат попуст. Поседуваат еден мал
автомобил, а повозрасното дете има и месечен билет за автобуски превоз. Сите членови на семејството се здрави и користат главно превентивни или најнеопходни здравствени услуги. Не можат да си дозволат да јадат во ресторани, единствено два пати месечно можат да си дозволат храна од сендвичара и одат на одмор во бунгалов во Дојран 7 дена во јуни – потсетуваат од ССМ.

Според Синдикатот, минималната кошница како алатка го отсликува тешкиот живот на едно семејство и затоа нагласуваат дека целта на Синдикалната минимална кошница не е да им покаже на креаторите на политиките дека со толку се преживува, тука да им покаже дека не се живее ни со толку и дека е потребен раст на платите веднаш.

Како и да ја пресметуваш кошничката -таа е за четиричлено семејство

Индексот на потрошувачки цени, познат како ЦПИ (Консјумер Прајс Индекс) ја мери промената во цените на потрошувачките стоки и услуги што ги набавуваат, користат или за кои плаќаат домаќинствата и тоа е важна мерка за инфлацијата во ЕУ. Во САД се мери потрошувачката на т.н. урбани потрошувачи, кои опфаќаат околу 87 отсто од населението. Вклучени се поединци, семејства со различен број членови, но при пресметките се користи четиричлено семејство.

Во Канада или Австралија, понекогаш се користи типично семејство со двајца возрасни и две деца, но ЦПИ ги одразува просечните трошоци на сите типови домаќинства. Во 2023 година Франција воведе таканаречена „антиинфлаторна кошничка“ во договор со најголемите малопродажни синџири, што доведе до реално намалување на цените на одредени основни производи. Шпанија го стори истото во 2022 и 2023 година, ограничувајќи ги маржите на лебот и маслото во време на енергетска и инфлаторна криза.