Партиите наголемо се на терен и се позиционираат како да истрчаат на локалните избори, иако до нивното одржување има речиси една година. Во ек се партиските конгреси, консолидирањето на редовите, зголемените активности на општинските организации и пресметките дали на изборното соочување партиите ќе трчаат сами за да знаат колку тежат на политичката сцена или ќе настапат во коалиции.

Политичкиот аналитичар Петар Арсовски за „Слободен печат“ вели дека не очекува големи промени при позиционирањето на партиите за локалните избори, и покрај најавите за можни прелети на помали партии од опозициските коалиции, предводени од СДСМ и од ДУИ.

– Кај партиите ќе има тенденција за советнички лиси да трчаат сами за да си ги измерат силите, освен во овие веќе договорени коалиции, како тие на СДСМ, ВМРО-ДПМНЕ, ДУИ и Вреди. За градоначалници, притисокот ќе биде да се стапи во што е можно пошироки предизборни коалиции, бидејќи изборот на советници се одвива според пропорционалниот модел, а тој по правило стимулира постизборни коалиции, секоја партија да истрча сама, па потоа ако треба по изборите да се спојуваат за мнозинство во советите. За градоначалничките избори, бидејќи се мнозински, ќе форсираат предизборни коалиции. Јас мислам дека ќе нема големи промени во поставувањето на партиите сега, така како што се, без оглед на сателит партиите кои може да се преместуваат и од Европскиот фронт и од коалицијата на СДСМ. Плус-минус, сепак, тоа се мали преместувања. Мислам дека, генерално, локалните избори ќе ги дочекаме со ваков распоред на силите. И да се премести ЛДП или некоја од партиите од Европскиот фронт, тоа не ги растура коалициите – смета Арсовски.

Според аналитичарот, прелетите на сателит-партиите повеќе може да бидат во полза на владејачките ВМРО-ДПМНЕ и Вреди на централно ниво, ако со тоа власта обезбеди двотретинско мнозинство во Собранието отколку дека ќе имаат тежина на локално ниво.

– Поместувањето е значајно дека може да им овозможи на ВМРО-ДПМНЕ и на Вреди двотретинско мнозинство во Собранието. Ако тоа се случи, можно е да има промена на изборниот модел. ОБСЕ подолго време заговара дека изборниот модел во Македонија треба да се смени, дека треба да биде една изборна единица, секаде пропорционален модел, отворени листи и за советници. Ако владејачката коалиција има две третини, може на локалните да оди со отворени листи – вели Арсовски.

Повеќето партии што ги контактиравме потврдуваат дека на локалните избори ќе настапат со веќе формираните коалиции, единствено од ДУИ не прецизираат дали во трката за градоначалници и советници ќе истрчаат сами или како Европски фронт. Од ДУИ, но и дел партии од Фронтот, велат дека е рано да го прецизираат изборниот настап.

– Ние сме дел од Европскиот фронт и нормално дека така и ќе постапуваме и во иднина. За локалните избори уште е рано и за тој процес треба да одлучуваат органите на Алијанса за Албанците – вели Кренар Лога од АА на Зијадин Села.

Од Европската демократска партија, предводена од Аријанит Хоџа, размислуваат сами да ги одмерат силите за советничките листи.

Од друга страна, Вреди нема дилеми дека на локалните избори ќе истрчаат како коалиција. Тоа значи дека Демократското движење, Беса, Алијанса на Таравари и Алтернатива обединети ќе трчаат на локалните избори. Засега не откриваат која од партиите по колку и во кои општини ќе номинира кандидати за градоначалници. Велат дека како што нашле формула за пратеничките кандидатури и за извршната власт и за градоначалниците, ќе најдат начин и ќе се договорат.

Од владејачката ВМРО-ДПМНЕ велат дека веќе се прават анкети и се мери рејтингот за можни кандидати, но дека сериозни подготовките за локалните ќе почнат по Нова година. Планот е, велат, две третини од кандидатите за градоначалници да ги промовираат веќе во мај. Очекувањата се повеќето актуелни градоначалници да одат на втор мандат, и тоа во општините Битола, Гевгелија, Штип, Охрид, Велес, Јегуновце, Прилеп, Демир Хисар… За градоначалник на Скопје ВМРО-ДПМНЕ дефинитивно ќе истрча со свој кандидат и нема да биде изненадување тој да биде некој од веќе актуелните градоначалници на скопските општини. Од партијата брифираат дека за локалните е можна и предизборна коалиција со владиниот партнер ЗНАМ. Ако има договор за предизборен настап со ЗНАМ уште во првиот изборен круг, тогаш ќе има заемна поддршка за кандидатите на ВМРО-ДПМНЕ и на ЗНАМ. Во спротивно, поддршката ќе се пренасочи за вториот изборен круг.

Премиерот и речиси сите министри и градоначалници на ВМРО-ДПМНЕ секојдневно во јавните настапи не пропуштаат да го споменат кредитот од Унгарија, од кој дел е наменет за проекти за општините. Тука се и новите 50 милиони евра од Европската инвестициска банка (ЕИБ), обезбедени, но досега неискористени кредитни средства за општините. Двата кредита на една година пред изборите одат во прилог на владејачките ВМРО-ДПМНЕ и Вреди. Дека владините партнери се „уиграни“ во контекст на локалните избори, показател е и тоа дека Мицкоски го промовираше унгарскиот кредит, а првиот вицепремиер Изет Меџити заемот од ЕИБ.

Од СДСМ велат дека паралелно работат на консолидација на партијата пред претстојниот партиски конгрес, но и на локалните избори. На изборите очекуваат дека да настапат со веќе утврдената коалиција. Не очекуваат дека превирањата во ЛДП и барањето за смена на раководството ќе се одрази на коалицијата. Од ЛДП велат дека органите на партијата ќе одлучат дали на локалните избори ќе настапат самостојно, како на последните избори за градоначалници, или ќе одат во предизборна коалиција.